مدت‌ها بود که شایعات ساخت یک کنسول دستی ایکس باکس را از منابع مختلف می‌شنیدیم. به‌طور دقیق‌تر، یک دسته شایعه به یک همکاری میان Xbox و ASUS برای یک کامپیوتر دستی اشاره می‌کردند و دسته‌ای دیگر به یک کنسول دستی تماما ساخت ایکس باکس که با هدف آغاز نسل بعدی کنسول‌های این برند ساخته می‌شد. اما در روزهای اخیر گزارش‌های لغو شدن ساخت کنسول دستی ایکس باکس را شنیدیم و تنها بعد از چند روز و طی شوکیس سال 2025 ایکس باکس، شایعه اول به حقیقت پیوست؛ ROG Xbox Ally و ROG Xbox Ally X اولین کنسول و پی‌سی‌های دستی تاریخ خواهند بود که نام و لوگوی بخش گیمینگ مایکروسافت را یدک می‌کشند. اما این دو دستگاه صرفا کنسول‌های دستی ساده‌ای نیستند. بله، درست است که آن‌ها می‌خواهند رقبای گردن کلفتی برای امثال استیم دک باشند و سهمی از بازار در حال رشدِ کنسول‌های دستی را از آن خود کنند، اما این پایان ماجرا نیست. طبق تمام سرنخ‌ها و اطلاعات، کنسول‌های ایکس باکس الای شروعی برای آینده مایکروسافت گیمینگ خواهند بود.

اول از همه باید درباره مشخصات فنی دو کنسول دستی ایکس باکس صحبت کنیم. بی‌راه نیست اگر بگوییم این دو محصول عملا نسخه‌های ارتقایافته کنسول‌های دستی قبلی ایسوس یعنی ROG Ally و ROG Ally X هستند. بزرگ‌ترین وجه تمایز Xbox Ally با نمونه‌های قبلی را در طراحی دستگاه می‌توان یافت. ایکس باکس الای دستگاه ضخیم‌تر و سنگین‌تری نسبت به محصولات قبلی است و طراحی گریپ‌هایش حالا به شدت به کنترلرهای ایکس باکس شباهت دارد. ظاهر این دستگاه شاید در نگاه اول برای بسیاری جذاب نباشد، اما افرادی که با آن کار کرده‌اند از راحتی و خوش‌دستی آن بسیار راضی هستند.

دو دستگاه Xbox Ally و Xbox Ally X، به جز رنگشان که سفید برای مدل معمولی و مشکی برای مدل X در نظر گرفته شده، از نظر ظاهر و نمای بیرون خود تقریبا یکسان هستند. همچنین هر دو دستگاه دارای همان پنلی هستند که در ROG Ally وجود داشت، یعنی یک صفحه IPS هفت اینچی با رزولوشن 1080p و 120Hz که از VRR پشتیبانی می‌کند. تنها دو تفاوت وجود دارد؛ مدل ایکس دارای تریگرهای Impulse (مشابه کنترلرهای ایکس باکس) و مجهز یک پورت USB 3.2 و همچنین یک پورت USB 4 سازگار با Thunderbolt 4 است، در حالی که در مدل معمولی خبری از ایمپالس تریگر نیست و به جای آن پورت USB 4، یک پورت USB 3.2 دیگر تعبیه شده است.

اما در بحث مشخصات داخلی، اوضاع متفاوت می‌شود. ایکس باکس الای ایکس از یک پردازنده Ryzen AI Z2 Extreme استفاده می‌کند که شاید قدرتمندترین چیپی باشد که امروزه در یک کنسول دستی قرار گرفته است. همچنین این دستگاه مجهز به 24 گیگابایت رم DDR5، یک M.2 SSD با ظرفیت یک ترابایت و باتری 80 وات ساعتی است که اگر بخواهید با ROG Ally X مقایسه کنید، آن دستگاه از چیپ Z1 Extreme، باتری یکسان و همین مقدار رم با سرعت کمتری استفاده می‌کرد. بدین ترتیب، ایکس باکس الای ایکس اکنون از نظر مشخصات فنی می‌تواند یکی قدرتمندترین دستگاه‌ها در میان رقبای خود باشد.

اما متاسفانه مدل معمولی کمی ناامیدکننده‌تر است. از رم 16 گیگابایتی و باتری 60 وات ساعتی که بگذریم، بزرگ‌ترین کمبود آن در مقایسه با مدل ایکس مربوط به پردازنده آن می‌شود. مدل معمولی ایکس باکس الای از پردازنده Ryzen Z2 A استفاده می‌کند که ظاهرا قابل مقایسه با چیپ Aerith موجود در استیم دک است. از آنجایی که استیم دک محصول سه سال پیش و پردازنده آن محصول چهار سال پیش هستند، کمی ناامیدکننده است که احتمالا راندمان مدل معمولی ایکس باکس الای برتری خاصی نسبت به آن‌ها نداشته باشد، مخصوصا با توجه به این حقیقت که سخت‌افزار استیم دک آهسته به انتهای راه خودش می‌رسد.

در مجموع، انتظار می‌رود که مدل ایکس برای رزولوشن‌های 900p تا 1080p و مدل معمولی برای رزولوشن 720p تجربه گیمینگ قابل حمل خوبی را فراهم کنند. اما چقدر خوب؟ اگر اخبار دستگاه‌های هندهلد را دنبال کرده باشید یا تجربه کار با آن‌ها را داشته باشید، می‌دانید که اکثر این محصولات غیر از استیم دک (و Lenovo Legion Go S) یک پاشنه آشیل بزرگ دارند: ویندوز. سیستم عامل مایکروسافت روی این دستگاه‌ها آن‌قدر نابهینه است که نه‌تنها تجربه کاربر را به شکلی منفی تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه در نهایت باعث ناپایداری راندمان دستگاه می‌شود، آن هم در حدی که در نهایت یک استیم دک علی‌رغم سخت‌افزار ضعیف‌ترش، با سیستم عامل مخصوص و بهینه خود تجربه بهتری به کاربر ارائه می‌دهد. این مسئله زمانی اثبات شد که کمپانی وَلو، سیستم‌عامل SteamOS را به‌صورت عمومی منتشر کرد و امثال Lenovo Legion Go S نشان دادند که بله، مشکل واقعا از ویندوز است و نه خود دستگاه‌ها. اما مایکروسافت با کنسول‌های ROG Xbox Ally می‌خواهد ورق را برگرداند.

این شرکت مهندسان بخش ایکس باکس خود را مشغول به کار روی بهینه‌سازی ویندوز برای گیمینگ کرده است و طبق اطلاعات رسمی و گفته‌های تولیدکنندگان محتوا، نتیجه کار واقعا جالب از آب در آمده است. ظاهرا وقتی ایکس باکس الای را روشن می‌کنید، مستقیما وارد رابط کاربری ایکس باکس می‌شوید تا به بازی‌هایتان دسترسی داشته باشید. نه‌تنها بازی‌های تحت پلتفرم ایکس باکس، بلکه آن‌هایی که از استیم، بتل نت یا هر لانچر دیگری در اختیار دارید هم در این رابط حضور خواهند داشت.

نکته طلایی اینجاست که برخلاف گذشته، هر کاربرد، برنامه، کد و هر چیزی که به هر نحوی منابع دستگاه را مصرف می‌کند، در صورتی که برای گیمینگ ضروری نباشد کاملا متوقف می‌شود. حتی صفحه دسکتاپ! بله، صفحه دسکتاپ تنها وقتی شروع به کار می‌کند که بخواهید واردش شوید و فرض بر این است که هر وقت از آن خارج شوید، فعالیت مصرف منابع آن هم متوقف خواهد شد. مایکروسافت مدعی شده است که با این کار توانسته حداقل دو گیگابایت از رم مصرف شده توسط سیستم عامل را کاهش داده و آن را به بازی اختصاص دهد. شاید این کار از دور آن‌قدر حیرت‌انگیز به‌نظر نرسد، اما همین منابع ذخیره‌شده می‌توانند نقشی به‌شدت مهم در افزایش راندمان فنی دستگاه هنگام گیمینگ داشته باشند. هرچند که هنوز برای قضاوت زود است و ابتدا باید ساز و کار جدید ویندوز را در عمل ببینیم، اما نشانه‌های اولیه واقعا ما را امیدوار می‌کنند.

خوشبختانه تنها دو دستگاه Xbox Ally نیستند که از این ویندوز بهینه‌شده بهره می‌برند. مایکروسافت رسما تایید کرده است که نه‌تنها این دو دستگاه، بلکه مدل‌های ROG Ally و سپس سایر کامپیوترهای دستی نیز آن را دریافت خواهند کرد. این به خودی خود خبر واقعا خوبی است، اما اگر دیدتان را باز کنید، واضح است که این تازه شروعی بر رویای بزرگ ایکس باکس است؛ یک تجربه ایکس باکس یکپارچه روی هر دستگاهی که حداقل یک صفحه نمایش داشته باشد، و تحقق وعده Xbox Play Anywhere به‌معنای واقعی کلمه.

مایکروسافت تاکنون تنها کنسول‌های دستی را برای این نسخه از ویندوز مطرح کرده است، اما تقریبا بدیهی است که بهینه‌سازی‌ که برای یک پلتفرم دستی انجام شده باشد، در آینده برای کامپیوترها و حتی کنسول‌ها هم استفاده شود. بله، کنسول‌ها. چون تمامی اخباری که از مایکروسافت به‌گوش می‌رسد، حاکی از این است که کنسول یا کنسول‌های نسل بعدی ایکس باکس بیشتر مشابه یک کامپیوتر عمل خواهند کرد تا یک کنسول سنتی. یک کنسول چگونه می‌تواند مشابه یک پی‌سی عمل کند؟ اگر نظر من را بخواهید، احتمالا مشابه امثال Xbox Ally. 

البته این نکته را فراموش نکنید که ایکس باکس هنوز راه زیادی دارد تا واقعا بتواند وعده Xbox Play Anywhere خود را عملی کند. بگذریم از اینکه هنوز بازی‌های زیادی در اکوسیستم ایکس باکس وجود دارند که در سرویس Cloud Gaming حضور ندارند، بازی‌های زیادی هم وجود دارند که روی کنسول ایکس باکس حضور دارند اما روی پی‌سی نه. تعداد زیادی از همان بازی‌هایی که هم روی پی‌سی و هم کنسول در دسترس هستند، از قابلیت Play Anywhere پشتیبانی نمی‌کنند؛ بدین معنا که صرفا چون فلان بازی را روی کنسول خریده‌اید، دلیل نمی‌شود که آن را روی پی‌سی هم تجربه کنید. تازه، کلی بازی از دوران ایکس باکس اصلی و ایکس باکس 360 وجود دارند که خیلی از آن‌ها هم یا کلا برای پی‌سی پورت نشده‌اند یا اگر شده باشند هم نسخه کامپیوترشان در اکوسیستم ایکس باکس پی‌سی حضور ندارد.

باید دید ایکس باکس چه راهکاری برای این مشکلات در نظر گرفته است. آیا مایکروسافت با ناشران روی اجبار به استفاده از Play Anywhere به توافق می‌رسد؟ یا آیا قرار است از طریق شبیه‌سازی (Emulation) امکان تجربه بازی‌هایی که روی پی‌سی موجود نیستند را داشته باشیم؟ یا آیا مایکروسافت صرفا آن‌ها را در کلاود قرار می‌دهد تا از این طریق وعده خود را عملی کند؟ این‌ها سوالاتی هستند که با گذر زمان می‌توان به پاسخشان رسید. اما بدیهی است که دو کنسول دستی ایکس باکس (که فعلا قیمتشان نامعلوم است)، حتی اگر قرار نباشد فروش عجیب و غریبی داشته باشند، بسیار مهم‌تر از چیزی هستند که فکر می‌کنید. آن‌ها اولین پنجره ما به سمت ایکس باکس آینده هستند.

منبع