مهم‌ترین اکتشافات باستان شناسی در سال 2024
2024 برای علم باستان شناسی سال هیجان انگیزی بود. دانشمندان با فناوری‌های پیشرفته توانستند به اکتشاف آثار باستانی بیشتر ادامه دهند.
ابزارهای متنوعی در دسترس باستان شناسان قرار دارد که بسیار قابل توجه هستند. یکی از این ابزارها لیدار (تشخیص و مسافت یابی با نور) است که شامل شلیک لیزر از یک هواپیما برای نقشه‌برداری از توپوگرافی زمین می‌شود. در ماه ژانویه، از این فناوری برای کشف سکونتگاه‌های باستانی پنهان در اعماق جنگل‌های بارانی آمازون استفاده کردند.
اکتشافات متعدد باستان شناسی در سال گذشته به کمک فناوری
در همین حال، دانشمندانی که بقایای خرد شده یک نئاندرتال را در غار شانیدار (شانه در) در اقلیم کردستان عراق مطالعه می‌کردند، پروتئین‌های موجود در مینای دندان فرد متوفی را تجزیه و تحلیل کردند و دریافتند که او زن بوده است. این کشف به کارشناسان کمک کرد تا بازسازی چهره Shanidar Z را ایجاد کنند.
یکی دیگر از تکنیک‌هایی که امسال گنجینه‌ای از اطلاعات جدید را به ارمغان آورد، تجزیه و تحلیل DNA باستانی بود که نشان می‌دهد انسان‌ها چگونه با یکدیگر مرتبط هستند و چه ویژگی‌هایی داشته‌اند. برای یک پسر بچه از دوران عصر یخبندان در اروپا، DNA نشان داد که با چشمان آبی، پوست تیره و موهای فرفری قهوه‌ای تیره تا سیاه، ظاهری نسبتا معمولی در آن زمان داشته است.
یافته‌های یک مطالعه دیگر در ماه سپتامبر منتشر شد. حتی استفاده ساده از دستگاه‌های فلزیاب به کشفیات خیره کننده‌ای انجامید. در میان آن‌ها باید به گنجینه‌ای از نقره مربوط به عصر وایکینگ‌ها، سکه‌های ۳۰۰ ساله‌ای که توسط یک کلاهبردار لهستانی پنهان شده بودند و تجهیزات سواری سواره نظام رومی اشاره کنیم.
با این حال، چند داستان مهم‌تر بودند. در ادامه با گجت نیوز همراه شوید تا برجسته‌ترین اکتشافات باستان شناسی ۲۰۲۴ را مرور کنیم.
کشف تبار ۱۸ هزار ساله
دانشمندان مدت‌هاست که در تلاش هستند تا زمان دقیق ورود اولین آمریکایی‌ها به آمریکای شمالی و جنوبی را تعیین کنند. این پرسش هنوز به طور قطعی حل نشده، اما شواهد محکمی وجود دارد که نشان می‌دهد این رویداد حداقل به ۲۳ هزار سال پیش در نیومکزیکو بازمی‌گردد.
حتی با وجود این داده‌ها، شواهد دیگری که درباره اولین ساکنان آمریکا اطلاعات ارائه می‌دهد، بسیار ارزشمند است. از جمله این شواهد، مردم پیمان بلک‌فوت هستند. مردمان بومی که اکنون در دشت‌های بزرگ مونتانا و جنوب آلبرتا زندگی می‌کنند. در ماه آوریل، پژوهشگرانی از جمله سه نویسنده اصلی از جامعه بلک‌فوت با استفاده از نمونه‌های DNA باستانی و مدل‌سازی آماری دریافتند که پیشینه نیاکان آن‌ها به ۱۸ هزار سال پیش بازمی‌گردند. به عبارت دیگر، پیمان بلک‌فوت می‌توانند ریشه‌های خود را به دوران آخرین عصر یخبندان که تا ۱۱,۷۰۰ سال پیش ادامه داشت، ردیابی کنند.
اکنون مطالعات متعددی درباره DNA باستانی انجام شده، اما بسیاری از این مطالعات مربوط به افراد اروپایی از جمله قربانیان کوه وزوو در پمپی، نخبگان اولیه سلت‌ها در آلمان و شکارچی گردآوران و کشاورزان در دانمارک ماقبل تاریخ هستند. با این حال، تحلیل‌های DNA باستانی درباره مردم آمریکا به تعداد کمتری انجام شده، زیرا بقایای انسانی کمتری در این منطقه پیدا شده است.
یکی از آخرین نئاندرتال‌ها
بسیاری از جنبه‌های انقراض نئاندرتال‌ها حدود ۴۰ هزار سال پیش همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است. البته تحلیل DNA یکی از نئاندرتال‌ها به نام تورین، که به نام یک کوتوله در داستان «هابیت» اثر جی. آر. آر. تالکین لقب گرفته بود، اطلاعات جالب و شگفت انگیزی درباره گروه او به دست دانشمندان داد.
پژوهشگران دریافتند که تورین از یک تبار ناشناخته نئاندرتالی بوده که طی ۵۰ هزار سال گذشته از لحاظ ژنتیکی منزوی بوده‌اند. آن‌ها با وجود اینکه تنها چند روز پیاده روی با گروه دیگری از نئاندرتال‌ها فاصله داشتند، یک جامعه منزوی را تشکیل دادند. او همچنین حاصل ازدواج درون‌گروهی بود، که با توجه به انزوای گروهش چندان تعجب‌آور نیست. تورین حدود ۴۲ هزار سال پیش زندگی می‌کرد و یکی از آخرین نئاندرتال‌ها بود.
این کشف باعث می‌شود که درباره میزان ارتباط نئاندرتال‌های مختلف با یکدیگر و همچنین ارتباط آن‌ها با انسان‌های اولیه بیشتر تأمل کنیم.
یافته‌های باستان شناسی و قدمت آمیزش انسان مدرن با نئاندرتال‌ها
طی یک دوره حدودا ۷ هزار ساله، انسان‌های مدرن و نئاندرتال‌ها با یکدیگر آمیزش داشته‌اند.
در نهایت، علم پزشکی و ژنتیک می‌تواند زمان تعامل انسان‌های خردمند با نئاندرتال‌ها را حداقل تا حدودی، آشکار کند. دو مطالعه که از روش‌های ژنتیکی مختلف استفاده کردند، نشان دادند که حدود ۴۹ هزار سال پیش، انسان‌های مدرن و نئاندرتال‌ها طی یک دوره ۷ هزار ساله با یکدیگر آمیزش داشته‌اند. همین دوره باعث تولید و ادامه نسل‌های متعدد شده است.
هنوز مشخص نیست چرا این آمیزش‌ها آغاز شدند و چرا متوقف شدند. همچنین احتمالا هرگز نخواهیم فهمید که آیا این روابط به صورت توافقی بوده‌اند یا اینکه روابط بین نئاندرتال‌ها و انسان‌ها چگونه به نظر می‌رسیدند. حداقل این را می‌دانیم که طی چند هزار سال پیش از انقراضشان، نئاندرتال‌ها با انسان‌ها تعامل داشته و ژنتیک خود را به گونه ما منتقل کرده‌اند. امروزه هنوز هم در ژنوم‌های انسان‌های امروزی اثر گونه نئادرتال‌ها باقی مانده است.
اکتشاف مغزهای باستانی
اکتشاف مغز انسان در یک سایت باستان شناسی ممکن است بیش از آنچه تصور کنید رایج باشد. یک آرشیو جدید حدود ۴,۴۰۰ مغز باستانی را ثبت کرده که به‌صورت خشک شده، منجمد یا به روش‌های دیگر از آن‌ها نگهداری می‌کنند.
مقاومت شگفت‌انگیز مغزها احتمالا به ترکیب شیمیایی خاص درونی آن‌ها مربوط می‌شود. چنین کشفیاتی نه تنها اطلاعات درباره آناتومی مغز انسان باستانی فراهم می‌کنند، بلکه می‌توانند به ما درک بهتری از روند حفاظت طبیعی و شرایطی که چنین بقایایی را حفظ کرده، بدهند.
هنر و صنایع دستی باستانی
قدیمی‌ترین هنر صخره‌ای در قاره‌های آمریکا ممکن است مجموعه‌ای از نقاشی‌های درون دیواره‌های غاری در آرژانتین باشد که قدمتی حدود ۸,۲۰۰ سال دارند. نقاشی‌ها چندین هزار سال قدیمی‌تر از دیگر هنرهای صخره‌ای در این منطقه هستند.
پژوهشگران باستان شناس تقریبا ۹۰۰ نقاشی در غاری به نام کوا هوئنول ۱ کشف کردند که شامل اشکال هندسی و تصاویری از انسان‌ها و حیوانات بودند. نقاشی‌ها احتمالا در حفظ دانش فرهنگی و انتقال آن میان نسل‌های مختلف شکارچی گردآوران نقش مهمی داشته‌اند.
یافته‌های باستان شناسی و میراث دامداران اولیه
دامداران یامانیا که از جنوب غربی آسیا به اروپا وارد شدند. آن‌ها بر اساس تحلیل DNA بیش از ۱,۶۰۰ فرد باستانی، تاریخ ژنتیکی اروپا را از حدود ۵,۰۰۰ سال پیش تغییر دادند.
اروپایی‌های شمالی ممکن است از میراث یامانیا برای قامت بلندتر، پوست روشن‌تر تشکر کنند. در همین حال، اروپایی‌های شرقی شاید یک نسخه ژنی یامانیا را به ارث برده باشند که با بیماری آلزایمر هم ارتباط دارد..
شهر گمشده دیگر وجود ندارد
اسکن‌های لیزری، بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین مجموعه شهری شناخته شده در آمازون را آشکار کردند. در زیر درختان دره اوپانو واقع در اکوادور، هزاران تپه همراه با بقایای جاده‌ها و مزارع وجود دارد که روزگاری خانه‌ها و فضاهای اجتماعی مردم باستان بوده‌اند. این شهر که از حدود ۵۰۰ سال پیش از میلاد تا ۱۵۰۰ میلادی مسکونی بوده، نشان می‌دهد که تمدن‌های آمازونی بسیار پیچیده‌تر از آنچه پیش از فتح اروپاییان تصور می‌شد، بوده‌اند.
شهر باستانی مایا در مکزیک
تعدادی از شهرهای مایا که قبلا ناشناخته بودند، با استفاده از فناوری LiDAR هوایی کشف شدند. ابتدا از این فناوری به عنوان بخشی از یک پروژه بررسی و نظارت بر جنگل برای اندازه گیری انتشار کربن استفاده می‌کردند تا اینکه شهر را کشف کردند. این تحقیق تعداد ۶,۶۷۴ ساختار «کاملا دست نخورده» را در ایالت کامپه‌چه در جنوب مکزیک شناسایی کرد. ظهور فناوری‌های جدید باستان شناسی باعث پیشرفت‌های چشمگیری در این حوزه هم در سطح زمین و هم در فضا شده است.
اکتشاف شهر قلعه باستانی ۴۰۰۰ ساله در عربستان سعودی
شهر باستانی النطاح که متعلق به دوران برنز است، توسط باستان شناسان در زیر یک واحه در استان مدینه عربستان سعودی اوایل سال جاری میلادی شناسایی شد.
شهر باستانی از حدود ۲۴۰۰ تا ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح (و در نهایت تا ۱۳۰۰ پیش از میلاد) به تدریج مسکونی شد. ساخت این شهر زمانی آغاز شد که منطقه از دامپروری نیمه عشایری به استقرار دائمی تبدیل شد. این شهر حدود ۵۰۰ نفر ساکن داشت که در مساحتی به اندازه ۳.۷ هکتار زندگی می‌کردند. همچنین ناحیه شهری شامل یک بخش مرکزی و یک سکونتگاه مسکونی نزدیک بود که با دیوارهای دفاعی از آن محافظت می‌شد.
بنیادهای سازه‌ای این سایت به اندازه‌ای محکم بودند که می‌توانستند از ساختمان‌های یک یا دو طبقه پشتیبانی کنند. علاوه بر این، باستان شناسان خوشه‌ای از قبرها را مملو از سلاح‌های فلزی مانند تبر و خنجر، همراه با سنگ‌های عقیق و سایر سنگ‌ها، در نزدیکی شهر کشف کردند.
با توجه به اینکه تعداد کمی از سایت‌های باستان شناسی در شمال عربستان به خوبی حفظ شده‌اند، النطاح دیدگاه‌های بیشتری را در مورد تلاش‌های اولیه شهرنشینی در این منطقه ارائه می‌دهد. به نظر می‌رسد این منطقه که به شهرهای کوچک سنگردار علاقه مند بوده و ممکن است یک شبکه تجاری اولیه برای ادویه‌جات، کندر و سقز طبیعی را بین جنوب عربستان و مدیترانه برقرار کرده باشد.
نان ۸,۶۰۰ ساله در ترکیه
در ماه مارس، خبرنگاری به نام استفانی ونگ ادعای جالبی را پوشش داد مبنی بر اینکه قدیمی‌ترین نان در سایت باستان شناسی نئولیتیکی چاتال‌هویوک در جنوب ترکیه کشف شده است. خبر به طور طبیعی منجر به استفاده از شوخی‌های زیادی با موضوع نان شد. تصویر بقایای نان نپخته و خمیر کرده‌ای که حدودا به ۶۶۰۰ پیش از میلاد تعلق داشت، منتشر شد. دولت ترکیه هم مدعی شد که این بقایا «قدیمی‌ترین نان جهان» است. دانشمندان دیرینه شناس متعددی در این باره بیانیه صادر کردند و نظرات متناقضی ارائه دادند.
طبق اخبار علمی پیشین، پژوهشگران فعال در اردن در سال ۲۰۱۸ کشف کردند که اختراع نان احتمالا حدود ۴,۰۰۰ سال پیش از کشاورزی به وجود آمده است. یافته‌های مطالعات قبلی، به کشف نان تخت (نان بدون خمیر ساخته شده از دانه‌های وحشی) در سایت باستانی شکارچی گردآورنده ناتوفی در صحرای سیاه اردن مربوط می‌شود. اکتشاف قبلی، نان چاتال‌هویوک را به عنوان قدیمی‌ترین نان جهان به چالش می‌کشد.
اکتشاف بیش از ۱,۰۰۰ اثر باستانی زیر کلیسای نوتردام
پس از آنکه آتش سوزی در سال ۲۰۱۹ کلیسای نوتردام در پاریس را ویران کند، باستان شناسان فرصتی نادر برای حفاری زیر این ساختمان یافتند. در آنجا، آن‌ها تا ۱,۰۳۵ قطعه از آثار هنری و همچنین صدها قبر کشف کردند. کشفیات باستان شناسی مجموع دفن‌ها در کلیسا را به بیش از ۵۰۰ مورد رساند. بسیاری از تابوت‌ها همراه با استخوان‌های پراکنده همچنان شناسایی نشده باقی مانده‌اند. در این میان، یک تابوت سربی ممکن است متعلق به شاعر ژواکیم دو بله باشد، که از جمله قبرهای برجسته به شمار می‌رود.
سردیس‌ها و تندیس‌های متعدد از جنس سنگ آهکی در ابعاد واقعی هم کشف کردند که یکی از آن‌ها تجسم مسیح بود.. دیواره قرن سیزدهمی که قبلا جایگاه و محراب را از دید عموم در سالمن اصلی جدا می‌کرد، از جمله کشفیات معماری مهم بود. پژوهشگران باستان شناسی همچنین به درک بهتری از نحوه ساخت اولیه نوتردام توسط هنرمندان قرون وسطی دست پیدا کردند.
در گجت نیوز بخوانید: ۱۰ اکتشاف فوق العاده درباره نئاندرتال‌ها در سال ۲۰۲۴ ۲۰ بازسازی چهره شگفت انگیز؛ از شمن عصر سنگی تا فرعون توت عنخ آمون این استخوان‌های ۴ هزار ساله از رواج آدم خواری در عصر برنز خبر می‌دهند کشف مجسمه سفالی ۷ هزار ساله شبیه موجودات فضایی، باستان شناسان را شگفت زده کرد
