۱۰ اتفاق ترسناک فضایی در سال ۲۰۲۴
ارسال شده توسط: علیرضا نوریان 09 دی 1403 ساعت 20:46
اکتشافات فضایی در سال ۲۰۲۴ با حوادث متعددی همراه بود که آن را به یکی از پرچالش‌ترین سال‌ها در تاریخ فضا تبدیل کرد. در اینجا نگاهی به ۱۰ اتفاق ترسناک فضایی در سال ۲۰۲۴ انداخته‌ایم.
سال گذشته میلادی، شاهد رویدادهای پرالتهاب و پیچیده‌ای در عرصه اکتشافات فضایی بودیم. از جمله این رویدادها می‌توان به نشت ناگهانی در ایستگاه فضایی بین‌المللی و فرود اضطراری ماه‌نشین‌ها بر سطح ماه اشاره کرد. همچنین، آسیب دیدن ربات‌های مریخ‌نورد و بروز اختلال در عملکرد بادبان‌های خورشیدی، چالش‌های دیگری بودند که فضانوردان و مهندسان با آن مواجه شدند.
با وجود نزدیک به هفت دهه تلاش مستمر بشر برای کاوش در فضا، به نظر می‌رسد که هنوز هم راه زیادی تا دستیابی به سفرهای فضایی ایمن و پایدار در پیش داریم. سال 2024 به خوبی نشان داد که حتی با وجود تجربه و دانش گسترده، همچنان ممکن است با چالش‌های غیرمنتظره‌ای روبرو شویم.
در کنار این رویدادهای ناگوار، سال گذشته شاهد دستاوردهای قابل توجهی نیز بودیم. از جمله این دستاوردها می‌توان به بازگرداندن نمونه‌های قمری از بخش دور ماه توسط چین و پرتاب موشک ساخته شده توسط دانش‌آموزان با ثبت رکورد جدید اشاره کرد. همچنین، نخستین پیاده‌روی فضایی خصوصی نیز گامی مهم در جهت تجاری‌سازی فضا محسوب می‌شود.
با این حال، بروز برخی اشتباهات جدی از سوی آژانس‌های فضایی مطرحی همچون ناسا و اسپیس ایکس، زنگ خطری برای جامعه جهانی است. این اشتباهات نشان می‌دهند که برای پیشرفت در این حوزه، نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتر بر روی تحقیق و توسعه، بهبود زیرساخت‌ها و آموزش نیروی انسانی متخصص هستیم.
۱۰ اتفاق ترسناک فضایی در سال ۲۰۲۴
سال ۲۰۲۴، سالی پر فراز و نشیب برای صنعت فضایی بود. از چالش‌های پیش‌بینی‌نشده تا پیشرفت‌های چشمگیر، رویدادهای مختلفی این سال را به یکی از سال‌های پرهیجان در تاریخ اکتشافات فضایی تبدیل کرد. در این مطلب، به بررسی ۱۰ اتفاق ترسناک فضایی در سال ۲۰۲۴ خواهیم پرداخت.
فضانوردان در ایستگاه فضایی بین‌المللی گرفتار شدند
یکی از برجسته‌ترین و طولانی‌ترین حوادث فضایی در اخبار نجوم سال ۲۰۲۴، بحران نشت در کپسول استارلاینر بوئینگ بود. این حادثه که در ماه ژوئن رخ داد، فضانوردان ناسا، بوچ ویل‌مور و سونی ویلیامز را در ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) در شرایطی دشوار قرار داد.
کپسول معیوب استارلاینر با مشکلات فنی متعددی مواجه شده بود و به همین دلیل، بازگشت ایمن فضانوردان به زمین با تأخیرهای طولانی همراه شد. پس از ماه‌ها تلاش متخصصان و مهندسان، سرانجام این کپسول بدون سرنشین به زمین بازگشت.
این رویداد جنجالی، بحث‌های بسیاری را در خصوص ایمنی سفرهای فضایی و قابلیت اطمینان تجهیزات فضایی برانگیخت. برخی کارشناسان بر این باور بودند که فضانوردان در داخل کپسول بازگشتی در امنیت کامل قرار داشتند، اما این ادعا از سوی سایر کارشناسان به چالش کشیده شد.
این دو فضانورد که در ابتدا قرار بود تنها یک هفته را در ایستگاه فضایی بین‌المللی سپری کنند، تا پایان سال 2024 مدت زمانی معادل ۲۰۹ روز را در این محیط خاص گذرانده‌اند. بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، بازگشت آن‌ها به زمین حداقل تا مارس ۲۰۲۵ به تعویق افتاده است. این مدت‌زمان طولانی، مأموریت آن‌ها را به یکی از طولانی‌ترین اقامت‌های فضایی تبدیل کرده است.
یک نشتی در ایستگاه فضایی بین‌المللی کشف شد
در کنار این مأموریت طولانی و بی‌سابقه، ایستگاه فضایی بین‌المللی با چالش‌های دیگری نیز مواجه است. در ماه سپتامبر، گزارشی منتشر شد که بر وجود یک نشتی طولانی‌مدت در بخش روسی این ایستگاه تأکید کرده و علاوه بر آن، ۵۰ منطقه نگران‌کننده دیگر را که نیازمند توجه ویژه هستند، شناسایی نمود. این نشتی برای نخستین بار در سال ۲۰۱۹ شناسایی شد و از آن زمان تاکنون، با وجود تلاش‌های انجام‌شده برای ترمیم آن، همچنان ادامه دارد. ترک‌های ایجاد شده در این بخش از ایستگاه، با استفاده از مواد درزگیر و وصله‌های مخصوص به صورت موقت مسدود شده‌اند؛ اما نشت جزئی هوا به فضا همچنان ادامه دارد.
این گزارش جدید هشدار می‌دهد که ایستگاه فضایی بین‌المللی با خطر جدی مواجه است. برای جلوگیری از وقوع فاجعه‌ای بزرگ در آینده نزدیک، نیاز به اقدام فوری و راه‌حل‌های پایدار احساس می‌شود. با این حال، روس‌کاسموس، آژانس فضایی روسیه، با وجود این هشدارها، از تعمیرات لازم خودداری می‌کند. این امر شائبه برنامه‌ریزی برای تخریب عمدی ایستگاه در سال ۲۰۳۰ را تقویت می‌کند.
خانه‌ای در فلوریدا هدف زباله‌های فضایی قرار گرفت
یکی از ۱۰ اتفاق ترسناک فضایی سال ۲۰۲۴، حادثه‌ای نگران‌کننده در ماه مارس بود که در آن، یک تکه بزرگ از زباله‌های فضایی متعلق به ایستگاه فضایی بین‌المللی، از جو زمین عبور کرده و به سقف یک خانه در فلوریدا برخورد کرد. ناسا پس از بررسی‌های اولیه، تایید کرد که این قطعه که حدود ۴ اینچ (۱۰ سانتی‌متر) قطر داشت، بقایای سوخته یک پالت باتری بوده که در سال ۲۰۲۱ از ایستگاه جدا شده است. با وجود پیش‌بینی سوختن کامل این قطعه در جو، بخش‌هایی از آن به زمین رسید.
در پی این حادثه، ساکنان خانه خسارت‌دیده، شکایتی را علیه ناسا تنظیم کردند و خواستار دریافت غرامت تا سقف ۸۰ هزار دلار شدند. پرونده قضایی آن‌ها همچنان در جریان است.
ماموریت ماه‌نشین شکست خورد
با وجود موفقیت چشمگیر ماموریت بازگشت نمونه‌های قمری چین در سال جاری، سایر تلاش‌های خصوصی و دولتی برای دستیابی به ماه با چالش‌های جدی مواجه شده است.
یکی از ۱۰ اتفاق ترسناک فضایی در سال ۲۰۲۴ مربوط به فضاپیمای پرگرین شرکت استروبیوتیک است که قرار بود نخستین فرودگر خصوصی ماه را به این قمر برساند. این فضاپیما در ماه ژانویه، اندکی پس از پرتاب، دچار نقص فنی شد و به ناچار به سمت زمین بازگشت. این رویداد تلخ، علاوه بر خسارات مالی، به اعتبار صنعت فضایی خصوصی نیز لطمه وارد کرد. انتقادات جدی به این ماموریت، به دلیل بارگذاری بقایای انسانی بر روی فضاپیما، شدت بیشتری یافت.
در اواخر همان ماه، ژاپن با موفقیت کاوشگر هوشمند ماه‌نشین خود، SLIM، را بر سطح کره ماه فرود آورد. این فضاپیما به دلیل سیستم ناوبری دقیقش، لقب «تک‌تیرانداز ماه» را به خود گرفته بود. اما برخلاف انتظار، فرود SLIM به صورت وارونه انجام شد. با وجود این، این کاوشگر توانست با بهره‌گیری از پنل‌های خورشیدی رو به زمین، مدت زمان قابل توجهی به فعالیت خود ادامه دهد.
در ماه فوریه، شاهد فرود تاریخی دیگری روی ماه بودیم. فضاپیمای خصوصی اودیسیوس، ساخته شده توسط شرکت اینتوئتیو مشینز، نخستین فرودگر آمریکایی پس از بیش از نیم قرن بود که به سطح ماه رسید. متأسفانه، فرود این فضاپیما نیز با چالش‌هایی همراه بود و اودیسیوس اندکی پیش از آغاز شب سرد قمری، در برخورد با سطح ماه آسیب دید.
بادبان خورشیدی ناسا دچار چرخش نامنظم شد
سامانه بادبان خورشیدی کامپوزیتی پیشرفته ناسا (ACS3) که در ماه آوریل با موفقیت به فضا پرتاب شد، در ماه آگوست با گشودن بادبان عظیم ۸۰ مترمربعی خود، نگاه‌ها را به سوی خود جلب کرد. این رویداد مهم فضایی که قرار بود گامی بزرگ در جهت توسعه فناوری‌های پیشران مبتنی بر نور خورشید باشد، با چالش‌هایی غیرمنتظره همراه شد.
بر اساس گزارش‌های اولیه، بادبان خورشیدی ACS3 به جای حرکت در مسیر از پیش تعیین شده، به طور نامنظمی در مدار زمین در حال چرخش بود. این مسئله که با تصاویر اولیه نیز تایید شد، نگرانی‌هایی را در خصوص عملکرد صحیح این سامانه ایجاد کرد. با این حال، تیم ماموریت اعلام کرد که این چرخش غیرمنتظره پیش‌بینی شده بوده و در مراحل اولیه ماموریت قابل حل است.
اما در ماه اکتبر، وب‌سایت Space.com گزارش داد که تیر اصلی نگهدارنده بادبان ACS3 دچار خمیدگی شده و فضاپیما همچنان به چرخش خود ادامه می‌دهد. تاکنون اطلاعات دقیقی در خصوص رفع این مشکل منتشر نشده است.
آسیب جدی به ربات‌های مریخ وارد شد
بالگرد نبوغ ناسا که به مدت تقریباً سه سال با موفقیت به کاوش سطح سیاره سرخ پرداخت، در ژانویه گذشته بر اثر حادثه‌ای تلخ مأموریت خود را به پایان رساند. این بالگرد در هفتاد و دومین پرواز آزمایشی خود، در جریان یک فرود اضطراری دچار آسیب‌های جدی شد. تصاویر ارسالی از مریخ نشان داد که یکی از تیغه‌های اصلی روتور این پرنده رباتیک به طور کامل از بین رفته است؛ آسیبی که امکان ترمیم آن وجود ندارد.
با وجود این پایان ناگهانی، بالگرد نبوغ همچنان از نظر فنی فعال بوده و می‌تواند به عنوان یک ایستگاه هواشناسی ثابت، به جمع‌آوری داده‌های ارزشمند از شرایط جوی مریخ ادامه دهد. با این حال، برای بازیابی این اطلاعات، ممکن است در آینده نیاز به اعزام مأموریت‌های سرنشین‌دار به سیاره سرخ باشد.
در همین حال، مریخ‌نورد کنجکاوی ناسا که بیش از یک دهه است در حال کاوش سیاره سرخ است، نیز با چالش‌های فنی روبرو شده است. تصاویر ارسالی در ماه سپتامبر نشان داد که یکی از چرخ‌های این مریخ‌نورد دچار آسیب دیدگی جدی شده و بخش داخلی آن در معرض دید قرار گرفته است. با این وجود، این مریخ‌نورد همچنان به فعالیت خود ادامه داده و در حال بررسی پدیده‌های مرموز و جذاب سطح مریخ است.
مشکلاتی برای کاوشگرهای وویجر ایجاد شد
کاوشگرهای وویجر ۱ و ۲ ناسا که پس از بیش از ۹۰ سال سفر آرام در منظومه شمسی و ورود به فضای بین‌ستاره‌ای، همچنان به ارسال داده‌ها به زمین ادامه می‌دهند، در سال ۲۰۲۴ با چالش‌های فنی قابل توجهی مواجه شدند.
وویجر ۱، که اندکی پس از وویجر ۲ پرتاب شد، سالی پر فراز و نشیب را تجربه کرد. در اوایل سال، این کاوشگر سیگنال‌های نامفهوم و بی‌معنی به زمین ارسال می‌کرد. مهندسان ناسا پس از ماه‌ها تلاش و در فاصله‌ای حیرت‌انگیز حدود ۲۴ میلیارد کیلومتری از زمین، موفق شدند با اجرای راه‌کارهای موقت، بخشی از این مشکل را برطرف کنند. با این حال، اختلالات در ارتباط تا ماه ژوئن به طور کامل برطرف نشد.
در ادامه، وویجر ۱ مانوری خطرناک را برای تغییر سیستم پیشران خود انجام داد. این مانور پس از آن صورت گرفت که سیستم پیشران اصلی کاوشگر به طور ناگهانی از کار افتاد. همچنین، در ماه اکتبر، ارتباط با وویجر ۱ به دلیل خرابی فرستنده اصلی به‌طور موقت قطع شد و مهندسان ناچار شدند به فرستنده پشتیبان روی آورند.
وویجر ۲ نیز در طول سال ۲۰۲۴ با مشکلات فنی مواجه شد، از جمله کاهش قابل توجه انرژی که منجر به خاموش شدن یکی از ابزارهای علمی قدیمی آن شد.
پرتاب فالکون ۹ سه بار متوقف شد
موشک فالکون ۹ شرکت اسپیس‌ایکس در سال ۲۰۲۴ عملکردی درخشان از خود به نمایش گذاشته و با انجام بیش از ۱۲۰ پرتاب فضایی، رکوردهای جدیدی را در این صنعت ثبت کرده‌اند. عمده این پرتاب‌ها با هدف استقرار ماهوارههای متعدد شبکه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک صورت پذیرفته است که نشان از رشد چشمگیر این صورت فلکی در حال گسترش دارد.
با این حال، این موفقیت‌های پیاپی بدون چالش‌هایی همراه نبوده است. در طی سه ماه متوالی، پروازهای موشک فالکون ۹ به دلیل شناسایی نقص‌های فنی مختلف توسط سازمان‌های نظارتی، به طور موقت متوقف شد. نخستین وقفه در ماه جولای رخ داد، جایی که ۲۰ ماهواره استارلینک به دلیل رهاسازی زودهنگام از موشک، وارد جو زمین شده و متلاشی شدند. در ماه اگوست نیز، یکی از بوسترهای قابل بازیافت این موشک در هنگام فرود، دچار انفجار شد. و در نهایت، در ماه سپتامبر، یک موشک فالکون ۹ در منطقه‌ای نامشخص از اقیانوس سقوط کرد که منجر به توقف موقت پروازها شد.
استارشیپ گم شد و سوراخی در جو ایجاد کرد
در سال ۲۰۲۴، در حالی که فالکون ۹ به عنوان یک پرتابگر قابل اعتماد به انجام ماموریت‌های خود ادامه می‌داد، تمامی نگاه‌ها به سوی موشک استارشیپ اسپیس ایکس معطوف بود. این غول‌پیکر فضایی با پرتاب‌های جسورانه و پر مخاطره خود، به سرعت به کانون توجه رسانه‌ها و علاقه‌مندان فضانوردی تبدیل شد. موفقیت چشمگیر در بازیابی بوسترهای استارشیپ با استفاده از پنس‌های مخصوص، گامی بزرگ در جهت تحقق رؤیای سفرهای فضایی قابل‌تکرار محسوب می‌شود.
با این حال، استارشیپ نیز همچون هر فناوری نوظهوری با چالش‌های متعددی روبرو بوده است. یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، حادثه اسفناک ماه مارس بود که در آن، فضاپیما پس از ورود به مدار زمین به دلایل نامعلوم در اقیانوس هند مفقود شد. بررسی‌ها نشان داد که بروز خطایی در سیستم ارتباطی، مانع از ردیابی مجدد فضاپیما توسط تیم کنترل زمینی شده است.
از سوی دیگر، مطالعات نشان داد که دومین پرتاب استارشیپ، منجر به ایجاد اولین سوراخ جوی ناشی از انفجار یک موشک در جو زمین شده است.
ماهوارههای فضایی خرد شدند
با افزایش چشمگیر حجم فعالیت‌های فضایی و تراکم اجرام مصنوعی در مدار زمین، احتمال وقوع حوادث ناگوار و پیامدهای جبران‌ناپذیر آن به طور قابل توجهی افزایش یافته است. سال ۲۰۲۴ میلادی، شاهد چندین رویداد نگران‌کننده‌ای بود که این واقعیت تلخ را بیش از پیش آشکار ساخت.
در ماه ژوئن، فضانوردان مستقر در ایستگاه فضایی بین‌المللی، در پی انفجار ماهواره روسی Resurs-P1 و تولید بیش از صد قطعه زباله فضایی، مجبور به تخلیه اضطراری ایستگاه و پناه بردن به کپسول‌های نجات شدند. این حادثه در حالی رخ داد که یکی از این کپسول‌ها، یعنی استارلاینر بوئینگ، دچار نشتی نیز بود.
سپس در ماه اگوست، یک موشک چینی حامل ماهوارههای “Thousand Sails” به بیش از سیصد قطعه خرد شد و ابری از زباله‌های فضایی را در مدار زمین پراکنده کرد. علل دقیق این انفجار هنوز مشخص نشده است؛ اما کارشناسان نسبت به درخشندگی بیش از حد این ماهواره‌ها و تأثیرات منفی آن بر رصدهای نجومی ابراز نگرانی کرده‌اند.
در ماه اکتبر نیز ماهواره ارتباطی Intelsat 33e بوئینگ به طور ناگهانی منفجر شد و به بیش از بیست قطعه تقسیم شد. علیرغم تلاش‌های دانشمندان، دلایل این حادثه همچنان مبهم باقی مانده است.
همچنین در ماه فوریه، یک کاوشگر ناسا و یک ماهواره ارتباطی روسی به طور تصادفی از برخورد با یکدیگر جان سالم به در بردند. این حادثه اگرچه به وقوع فاجعه‌ای بزرگ منجر نشد، اما نشان‌دهنده افزایش روزافزون احتمال برخورد اجرام فضایی و خطرات ناشی از آن است.
مجموعه ۱۰ اتفاق ترسناک فضایی در سال ۲۰۲۴، لزوم اتخاذ تدابیر جدی برای مدیریت و کاهش زباله‌های فضایی و همچنین توسعه فناوری‌های پیشرفته جهت پایش و کنترل بهتر فضا را بیش از پیش آشکار می‌سازد. در غیر این صورت، آینده فعالیت‌های فضایی با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد و احتمال وقوع حوادثی با پیامدهای فاجعه‌بار به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت.
در گجت نيوز بخوانيد: نفس گیرترین تصاویر زمین از فضا در سال ۲۰۲۴ از نگاه فضانوردان اخترشناسان بالاخره منبع انفجارهای رادیویی اسرارآمیز را در فضا کشف کردند فضانورد ناسا ادعا می‌کند موجودات فضایی جلوی جنگ اتمی در کره زمین را گرفتند
