پاسخ به ۱۰ سوال مهم و رایج درباره روغن گیربکس که باید بدانید
1
روغن گیربکس یکی از اجزای کلیدی در عملکرد روان و بی نقص سیستم جعبه دنده خودرو است که معمولاً کمتر به آن توجه می شود. سوالات زیادی در مورد نوع روغن گیربکس، زمان تعویض و تأثیر کیفیت آن بر عملکرد خودرو برای بسیاری از رانندگان وجود دارد. در ادامه به رایج ترین سوالات درباره این روغن پاسخ می دهیم تا ضمن کمک به سلامت خودرو، انتخاب و نگهداری از آن برای شما آسان‌تر شود.
۱- روغن گیربکس چیست و چه وظایفی دارد؟
اولین سوال برای بسیاری از افرادی که تازه کار هستند این است که روغن گیربکس چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت روغن گیربکس (یا روغن جعبه دنده) یک نوع روانکار است که برای کاهش اصطکاک و سایش بین قطعات متحرک گیربکس خودروها و ماشین آلات استفاده می شود.
این روغن نقش حیاتی در عملکرد صحیح و طول عمر گیربکس دارد، زیرا علاوه بر کاهش اصطکاک، به انتقال حرارت و خنک کردن سیستم، جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی، عملکرد بهتر دنده‌ها و کاهش صدای گیربکس و حفظ پایداری قطعات کمک می کند.
روغن های گیربکس در انواع مختلفی تولید می شوند که هرکدام با توجه به نوع سیستم گیربکس و نیازهای آن انتخاب می شوند. کیفیت و استاندارد این روغن تأثیر زیادی بر عملکرد خودرو و کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری دارد.
۲- چند نوع روغن گیربکس وجود دارد؟
روغن های گیربکس در دو نوع اصلی تولید می شوند:
روغن گیربکس دستی (MTF): برای خودروهایی که دارای گیربکس دستی هستند.
روغن گیربکس اتوماتیک (ATF): برای خودروهای اتوماتیک که علاوه بر روانکاری به عملکرد سیستم هیدرولیکی گیربکس نیز کمک می کند. توجه به نوع گیربکس خودرو برای انتخاب روغن مناسب بسیار اهمیت دارد.
۳- زمان تعویض روغن گیربکس چگونه تعیین می شود؟
زمان تعویض روغن گیربکس به عوامل مختلفی مانند نوع گیربکس (دستی یا اتوماتیک)، شرایط رانندگی، نوع روغن مورد استفاده و توصیه های سازنده خودرو بستگی دارد. به طور کلی:
در خودروهایی با گیربکس دستی، معمولاً روغن هر 40,000 تا 60,000 کیلومتر یا هر چند سال یک بار (بسته به شرایط)، نیاز به تعویض دارد.
در خودروهای اتوماتیک، این بازه ممکن است بین 50,000 تا 100,000 کیلومتر متغیر باشد. در دفترچه راهنمای خودرو زمان دقیق تعویض روغن ذکر شده است.
شرایط سخت رانندگی مانند ترافیک سنگین، حمل بار سنگین یا رانندگی در دمای بالا می تواند زمان تعویض را کوتاه‌تر کند. برای تعیین دقیق‌تر زمان تعویض، بهتر است دفترچه راهنمای خودرو یا توصیه های سازنده را بررسی و وضعیت روغن را به صورت دوره‌ای توسط مکانیک بررسی کنید.
۴- علائمی که نشان می دهد روغن های گیربکس نیاز به تعویض دارند چیست؟
برخی از علائم نشان دهنده نیاز به تعویض روغن، عبارت‌اند از:
تغییر رنگ روغن به قهوه‌ای تیره یا سیاه.
بوی سوختگی از گیربکس.
سختی در تعویض دنده.
صدای غیرعادی هنگام رانندگی.
۵- آیا استفاده از روغن نامناسب می تواند به گیربکس آسیب برساند؟
بله، همیشه از روغن توصیه شده توسط سازنده خودرو استفاده کنید. زیرا استفاده از روغن نامناسب می تواند:
موجب افزایش سایش قطعات داخلی شود.
انتقال حرارت به درستی انجام نشود و گیربکس داغ کند.
دنده‌ها به درستی عمل نکنند.
۶- چگونه می توان روغن مناسب را برای گیربکس انتخاب کرد؟
برای انتخاب روغن مناسب باید به موارد زیر توجه کنید:
نوع گیربکس: برای گیربکس های دستی و اتوماتیک، روغن های متفاوتی طراحی شده‌اند.
مطالعه دفترچه راهنمای خودرو: این دفترچه، نوع و مشخصات روغن توصیه شده توسط سازنده را مشخص می کند. این مشخصات شامل ویسکوزیته (غلظت)، استانداردها (مانند GL-4 یا GL-5 برای گیربکس دستی) و نوع روغن (معدنی، نیمه سنتتیک یا سنتتیک) می شود.
سایر عوامل: شرایط رانندگی، مثل رانندگی در آب وهواهای گرم یا سرد، حمل بار سنگین یا ترافیک سنگین، نیز ممکن است بر انتخاب روغن تأثیر بگذارد.
در نهایت، توصیه می شود که از روغن های دارای استانداردهای معتبر (مانند API یا ASTM) و برندهای شناخته شده استفاده کنید تا از کیفیت و کارایی روغن مطمئن باشید. در صورت شک، مشورت با یک مکانیک متخصص می تواند به شما در انتخاب صحیح کمک کند.
۷- آیا می توان روغن های گیربکس را خودمان تعویض کنیم؟
تعویض روغن های گیربکس کاری تخصصی است و معمولاً نیاز به تجهیزات خاص دارد. اگر تجربه کافی ندارید، بهتر است این کار را به یک تعمیرکار ماهر بسپارید. اشتباه در تعویض می تواند باعث آسیب جدی به گیربکس شود.
۸- آیا روغن های گیربکس دستی و اتوماتیک تفاوت دارند؟
بله، این دو نوع روغن کاملاً متفاوت هستند و استفاده از روغن اشتباه می تواند به گیربکس آسیب بزند. مهم ترین تفاوت های این دو روغن عبارتند از:
روغن دستی ویسکوزیته بالاتر دارد و برای کاهش اصطکاک بین چرخ دنده‌ها طراحی شده است.
روغن گیربکس اتوماتیک دارای ترکیباتی است که علاوه بر روانکاری، عملکرد هیدرولیکی سیستم را نیز بهبود می بخشد.
۹- آیا تعویض دیرهنگام روغن های گیربکس خطرناک است؟
بله. توصیه می شود تعویض روغن را به‌طور منظم انجام دهید. زیرا تعویض دیر هنگام می تواند مشکلات زیر را ایجاد کند:
کاهش عمر مفید گیربکس
افزایش دمای داخلی و ایجاد خرابی در قطعات داخلی
سختی در تعویض دنده‌ها
۱۰- آیا افزودنی‌ها برای روغن گیربکس لازم هستند؟
افزودنی‌ها می توانند مزایایی مانند کاهش سایش و بهبود روانکاری داشته باشند، اما استفاده از آن‌ها باید با توصیه سازنده خودرو یا موارد ذکر شده روی بسته بندی روغن همراه باشد. استفاده نادرست از افزودنی‌ها ممکن است باعث مشکلاتی در گیربکس شود.
همانطور که در بالا اشاره شد روغن های گیربکس، عنصری حیاتی در سلامت خودرو هستند. انتخاب و خرید روغن گیربکس مناسب و تعویض به‌موقع آن، می تواند عملکرد گیربکس را بهینه کند و هزینه های تعمیرات را کاهش دهد. با پاسخ به این 10 سؤال، می توانید اطلاعات کافی برای مراقبت از گیربکس خودرو خود داشته باشید و از عملکرد بهتر آن لذت ببرید
