امپراتوری روم باستان چگونه باعث «آلودگی هوا» و «کاهش هوش» اروپایی‌ها شد؟
فرادید| در طول دوران طلایی امپراتوری روم، آلودگی هوا چنان زیاد شده بود که محققان اکنون مشکوک شده‌اند که شاید آن آلودگی‌ها سبب آسیب عصبی گسترده‌ای در بسیاری از بخش‌های اروپا شده باشد، از جمله بیشتر مناطقی که اکنون بریتانیا است.
به گزارش فرادید، بر اساس سوابق هسته یخی از قطب شمال، سطوح سرب سمی جوّی بین سال‌های ۱۰۰ قبل از میلاد تا ۲۰۰ پس از میلاد افزایش یافت، زیرا امپراتوری روم شروع به استخراج و ذوب فلزات کرده بود، آن هم به شکلی که هرگز سابقه نداشت.
محققان تخمین زدند کودکی که آن زمان در امپراتوری روم به دنیا می‌آمده، به طور متوسط سه برابر بیشتر از کودکان آمریکایی امروزی سرب در خون خود داشته است.
یک تیم بین‌المللی با استفاده از شواهد مدرن از آلودگی سرب و اثرات آن بر سلامتی، محاسبه کرده که قرار گرفتن در معرض سرب در عصر طلایی روم می‌توانسته سبب کاهش ضریب هوشی در کل جمعیت، به میزان حدود ۲.۵ تا ۳ درجه برای هر نفر شود. این تخمین شامل بیشتر امپراتوری روم میشود، از جمله استان‌های آن یعنی گال (فرانسه)، شمال غربی آفریقا، ایبریا و بریتانیا.
ناتان چِلمَن، متخصص آب‌شناسی برف و یخ از موسسه تحقیقات بیابان، می‌گوید: «کاهش ضریب هوشی بین ۲ تا ۳ نقطه چندان زیاد به نظر نمی‌رسد، اما وقتی آن را برای کل جمعیت اروپا اعمال کنید، به نوعی مشکل بزرگ برمی‌خورید.»
اینها فقط تخمین‌هایی از آلودگی سرب در هوا هستند. لوله‌های سربی و ظروف سربی نیز ذرات سمی را مستقیم به دهان رومیان بلندرتبه و جمعیت شهری می‌رساندند.
محققان نوشتند: «همه اروپایی‌ها، دام‌ها و مزارع کشاورزی آن‌ها قرن‌ها در معرض آلودگی پس‌زمینه‌ای سرب ناشی از استخراج و فرآوری سنگ‌های معدنی سرب/نقره در مقیاس بزرگ بودند که اقتصاد یونان و روم را تشکیل می‌داد».
یخ در لوله نمونه‌گیر هنگام حفاری روی صفحه یخی گرینلند
هیچ مقدار سربی در خون یا بدن بی‌خطر نیست، اما هر چه غلظت سرب بیشتر باشد، نتایج فاجعه‌بارتر است.
امروزه، مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد سطوح سرب خون به کمی ۳.۵ میکروگرم در دسی‌لیتر در کودکان با هوش کاهش‌یافته و اختلالات یادگیری در مراحل بعدی زندگی مرتبط است که معمولاً با استفاده از تست‌های IQ سنجیده میشود.
در ایالات متحده، گاهی از آلودگی سرب به عنوان «طولانی‌ترین اپیدمی» در این کشور یاد میشود. از دهه ۱۹۴۰، دانشمندان تخمین زدند قرار گرفتن در معرض سرب، ضریب هوشی نیمی از جمعیت را کاهش داده، که بیشتر ناشی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی است.
در چهل سال گذشته، خوشبختانه قرار گرفتن در معرض سرب به شدت کاهش یافته و اکنون که مصرف بنزین سرب‌دار محدود شده، همراه با محصولات متعدد حاوی سرب، سطح سرب خون کودکان در ایالات متحده حدود ۰.۶ تا ۰.۸ میکروگرم در دسی‌لیتر شده است.
طبق مدل‌های مطالعه امروزی، در دوران رومی، کودکان احتمالاً به طور متوسط سطح سرب خون ۳.۴ میکروگرم در دسی‌لیتر داشتند. با توجه به این که این محاسبه تقریبی است، به احتمال زیاد بسیاری از کودکان دارای غلظت سرب بودند که آن‌ها را در معرض خطر اختلالات عصبی قرار می‌داده است.
نتایج مطالعات امروزی با مطالعات قبلی هسته یخی که به افزایش سرب جوّی در اوج امپراتوری روم اشاره داشت و یافته‌های باستان‌شناسی که سطوح بالایی از سرب را در دندان‌های بسیاری از کودکان رومی کشف کرده بود، مطابقت دارد.
جو مَک‌کانِل، هیدرولوژیست و نویسنده اصلی این مطالعه، می‌گوید: «این نخستین مطالعه‌ای است که سابقه آلودگی را از یک هسته یخی گرفته و آن را معکوس می‌کند تا غلظت آلودگی اتمسفر را بدست آورد و سپس اثرات انسانی را ارزیابی کند.»
«این پیشرفت که ما می‌توانیم این آلودگی را برای۲۰۰۰ سال پیش محاسبه کنیم بسیار جدید و هیجان‌انگیز است.»
مترجم: زهرا ذوالقدر
