جذاب‌ترین پدیدههای نجومی که در سال 2025 خواهید دید
پدیدههای نجومی سال 2025 فرصتی بی‌نظیر برای تماشای آسمان است. کسوف و خسوف‌های شگفت‌انگیز تا عبور سیارات از کنار یکدیگر، امسال پر از رویدادهای جذابی است که هر طرفدار آسمان شب منتظر رخ دادن آن‌ها برای مشاهده هستند.
سال ۲۰۲۵، آسمان شب را با مجموعه‌ای از پدیدههای تماشایی برای علاقه‌مندان به نجوم آذین می‌کند. از درخشش خیره‌کننده سیاره زهره، که همچون جواهری در تاریکی شب خودنمایی می‌کند، تا خسوف کامل ماه با طیف رنگ‌های مسحورکننده نارنجی و قرمز، رویدادهایی جذاب در انتظار منجمان آماتور و حرفه‌ای خواهد بود. این سال، فرصت‌های بی‌نظیری را برای رصد آسمان شب و لذت بردن از زیبایی‌های آن فراهم می‌آورد. به‌طور خاص، درخشش بی‌نظیر زهره، به‌عنوان یکی از پرنورترین اجرام آسمانی، در کنار اولین خسوف کامل پس از سه سال، انگیزه مضاعفی برای تماشای آسمان شب در سال پیش رو ایجاد می‌کند.
نگاهی به جذاب‌ترین پدیدههای نجومی سال 2025
بطور کلی رویدادهای مهم دیگری نیز در راه هستند. از دیگر شگفتی‌های امسال می‌توان به خورشید گرفتگی جزئی در آمریکای شمالی، چهار بارش شهابی که بدون ایجاد مزاحمت نور ماه به اوج زیبایی خواهند رسید و سه ابرماه با شکوه اشاره کرد. اگر چه بسیاری از این پدیدههای نجومی تنها با چشم غیرمسلح قابل مشاهده هستند، اما داشتن یک تلسکوپ ساده و کاربردی می‌تواند، دریچه‌ای متفاوت به زیبایی‌های آسمان شب برای علاقمندان نجوم باز کند و بدین ترتیب تجربه شما را چندین برابر جذاب تر کند. در اینجا جذاب‌ترین پدیدههای نجومی سال 2025 را به شما معرفی خواهیم کرد.
بارش شهابی ربعی (14 و 15 دی)
اگر سرمای زمستان را تاب بیاورید، در نیمکره شمالی شاهد نخستین پدیده شهابی سال یعنی بارش شهابی ربعی خواهید بود. این بارش به‌واسطه تعداد بالای شهاب‌ها، در اوج خود بین 25 تا 200 شهاب در هر ساعت تولید می‌کند که اغلب با نمایش خیره‌کننده‌ای برای دوست داران پدیدههای نجومی سال 2025 همراه است.
درخشش سیاره زهره در پدیدههای نجومی سال 2025 (30 بهمن)
با نزدیک شدن زهره به زمین، این سیاره درخشش بی نظیری به اندازه 4.5-، به روشن ترین حالت خود می‌رسد. اما جذابیت و زیبایی زهره تنها به درخشندگی‌اش ختم نمی‌شود؛ اگر با یک تلسکوپ کوچک آن را رصد کنید، هلال ظریف و زیبای آن برایتان نمایان می‌شود. علت آن نیز این است که زهره، به‌عنوان یکی از سیارات داخلی منظومه شمسی، هنگام نزدیک شدن به زمین آن را به صورت هلال مشاهده می‌کنیم. از 11 ژانویه تا 19 فوریه، می‌توانید هر شب شاهد کوچک‌تر شدن این هلال باشید و تغییرات ظریف آن را به وضوح ببینید.
خسوف کامل (23 و 24 اسفند)
پس از آخرین خسوف کامل ماه که در سال 2022 رخ داد، این پدیده شگفت‌انگیز در سال 2025 بار دیگر باز می‌گردد و به یکی از هیجان انگیزترین رویداد های نجومی سال تبدیل می‌شود. در این خسوف دیدنی، سطح ماه به مدت 65 دقیقه در رنگ های خیره کننده نارنجی و قرمز می‌درخشد و منظره‌ای زیبا و تماشایی را در آسمان شب به نمایش می‌گذارد.
شفق‌های قطبی در زمان اعتدال بهاری و پاییزی (30 اسفند و 31 شهریور)
در زمان اعتدال های سال (بهار و پاییز)، هنگامی که محور زمین نه به سمت خورشید و نه در خلاف جهت آن متمایل است، بهترین شرایط برای شکل گیری شفق های قطبی خیره کننده در اطراف قطب ها فراهم می‌شود. امسال پیش‌بینی می‌شود این نمایش‌های نورانی در مناطق بیشتری از شمال و جنوب دیده شوند. نکته جالب اینجاست که با اوج فعالیت خورشید در سال 2025، احتمال وقوع انفجارهای خورشیدی که باعث ایجاد شفق‌های قطبی می‌شوند، افزایش می‌یابد. به‌ویژه در چند هفته پس از اعتدال ها، این پدیده های نورانی آسمان را به صحنه‌ای جادویی و تماشایی تبدیل خواهند کرد.
پدیده نجومی خورشیدگرفتگی جزئی (9 فروردین)
اگرچه این خورشید گرفتگی به اندازه خورشید گرفتگی کاملی که در 8 آوریل 2024 چشمگیر نیست، اما در میان پدیدههای نجومی سال 2025 جایگاه ویژه‌ای دارد. ساکنان ایالت های شمال شرقی آمریکا و استان‌های شرقی کانادا، در صورتی که آسمان صاف باشد، می‌توانند طلوع این خورشید گرفتگی را مشاهده کنند. در این خورشید گرفتگی جزئی، تا ۹۴ درصد از خورشید توسط ماه پوشانده می‌شود. این پدیده همچنین در بخش‌هایی از اروپا و شمال غرب آفریقا نیز قابل مشاهده است.
بارش شهابی لیراید (۲۷ فروردین تا ۵ اردیبهشت)
با اینکه بارش شهابی برساوشی که در سال 2024 رخ داد به‌عنوان پربارترین و محبوب ترین بارش شهابی سال شناخته شد، اما همواره این بارش تحت تاثیر نور شدید ماه قرار می‌گیرد و کمتر از دیگر بارش‌ها قابل مشاهده است. اما دیگر بارش‌های شهابی این کمبود را جبران می‌کنند و این فرصت را دارند که به زیبایی در آسمان شب بدرخشند
یکی از بارش‌ها، بارش شهابی لیرایداست که با ماه هلالی که زود هنگام غروب می‌کند، شرایط بسیار خوبی را برای تماشا فراهم می‌کند. در این بارش می‌توانید 10 تا 20 شهاب در ساعت و چند شهاب بسیار درخشان را مشاهده کنید. همچنین فروردین ماه (آوریل) فرصت مناسبی برای دیدن کهکشان راه شیری در ساعات پایانی شب است.
جذاب ترین پدیدههای نجومی سال 2025، بارش شهابی اتا دلوی (۱۶ تا ۱۷ اردیبهشت)
بارش شهابی اتا دلوی یکی از جذاب ترین پدیدههای آسمان است که در شب‌های زیبای اردیبهشت (۶ و ۷ می ۲۰۲۵) به اوج خود می‌رسد. در این شب‌ها می‌توانید حدود 60 شهاب چشم نواز را در هر ساعت مشاهده کنید. این بارش از ذرات به‌جا مانده از دنباله‌دار معروف هالی شکل گرفته و یکی از دو بارش شهابی مرتبط با آن است (بارش دیگر، بارش شهابی جبار در آبان است).
این پدیده در نیمکره جنوبی بسیار پر رنگ و دیدنی تر است، اما در بخش‌های پایینی نیمکره شمالی هم می‌توانند از تماشای آن لذت ببرند.
پدیده مقابله زحل (۳۰ شهریور)
در اواخر شهریور و اوایل مهر ماه، زحل به درخشان ترین و واضح ترین حالت خود می‌رسد. به این دلیل که زمین میان این سیاره و خورشید قرار می‌گیرد. این پدیده بهترین زمان برای دیدن سیاره زحل است. اگرچه می‌توانید زحل را در آسمان شب با چشم غیرمسلح مشاهده کنید اما برای مشاهده حلقه‌های زیبای آن به یک تلسکوپ کوچک نیازمند هستید.
گفتنی است که در سال 2025 هیچ مقابله‌ای برای سیاره مشتری اتفاق نمی‌افتد. این پدیده در اوایل سال ۲۰۲۶ رخ می‌دهد، دقیقا زمانی که دو سیاره مشتری و زمین، و خورشید در یک خط مستقیم قرار بگیرند.
مقارنه زهره و مشتری (۲۱ مرداد)
پدیده مقارنه زمانی رخ می‌دهد که دو سیاره در آسمان شب به یکدیگر بسیار نزدیک به نظر می‌رسند. در مقارنه زهره و مشتری، این دو سیاره درخشان در آسمان به شکلی ظاهر می‌شوند که گویی در حال لمس یکدیگر هستند. زهره و مشتری، به‌عنوان یکی از دو روشن ترین اجرام آسمانی بعد از خورشید و ماه، به عنوان یکی از پدیدههای نجومی سال 2025، جلوه شگفت‌انگیزی به آسمان می‌بخشند. در این مقارنه، مشتری با درخشندگی 1.8- و زهره با درخشندگی خیره‌کننده 3.9- به زیبایی در آسمان شب خواهند درخشید و و تصویری زیبا و به یادماندنی خلق می‌کنند.
ابرماه سگ آبی، یکی از پدیدههای نجومی سال 2025 (۱۵ آبان)
ابرماه سگ‌آبی یکی از پدیدههای نجومی شگفت‌انگیز است که در آن ماه در نزدیک‌ترین فاصله خود از زمین قرار می‌گیرد. در این پدیده هم‌زمان به‌صورت ماه کامل نیز ظاهر می‌شود. در واقع نام «ابرماه سگ آبی» از سنت‌های قدیمی مردم آمریکا شمالی گرفته شده است. این اصطلاح به زمانی از سال اشاره دارد که مردم محلی برای شکار سگ‌آبی و استفاده از خز آن برنامه‌ریزی می‌کردند.
بطور کلی در سال 2025 سه ابرماه را پیش رو داریم. نزدیک‌ترین آن‌ها، ماه کامل آبان معروف به «ماه سگ‌آبی» خواهد بود. این ماه کامل در فاصله 356,833 کیلومتری از زمین قرار دارد و به عنوان نزدیک ترین ماه کامل سال و نزدیک‌ترین ابرماه رخ داده از سال 2019 تاکنون شناخته می‌شود. پیش از آن نیز، در مهر ماه «ماه شکارچی» و در آذر ماه «ماه سرد» آسمان شب را روشن خواهند کرد. همچنین، در دی‌ماه 1404 (ژانویه 2026)، ابرماه دیگری با نام «ماه گرگ» نیز قابل مشاهده است.
در پایان، سال 2025 به عنوان سالی پر از پدیدههای نجومی شگفت‌انگیز و فرصتی عالی برای علاقمندان به آسمان و ستاره‌شناسی خواهد بود. به همین دلیل، پیشنهاد می‌کنم با گجت نیوز همراه باشید تا از دنیای جذاب نجوم خبردار شوید.
در گجت نیوز بخوانید: جذاب‌ترین ماموریت های فضایی ۲۰۲۵: از گرداب مرگ در مشتری تا سوارکاران شبح در آسمان تقویم بارش شهابی سال ۲۰۲۵ مهمترین ماموریت های فضایی در سال ۲۰۲۴ ؛ از سفر انسان به ماه تا جستجو برای حیات بیگانه
