گردشگری در قطب جنوب/ فرصتی بی‌نظیر یا تهدیدی برای محیط زیست؟
به گزارش تجارت نیوز،
قطب جنوب، سرزمینی یخ‌زده و دورافتاده که پیش از این دست‌نخورده و کمتر شناخته‌شده بود، در سال‌های اخیر به یکی از مقاصد جذاب گردشگری تبدیل شده است. افزایش تعداد گردشگران، از 44 هزار نفر در سال 2017 به 122 هزار نفر در سال 2024، این قاره را در کانون توجه قرار داده است. هرچند این سفرها فرصتی برای کشف زیبایی‌های بی‌نظیر قطب جنوب به دست می‌دهد، اما پیامدهای محیط‌زیستی آن نگرانی‌های جدی‌ای برانگیخته است. آیا گردشگری می‌تواند بدون آسیب رساندن به این اکوسیستم شکننده ادامه یابد؟
رونق گردشگری در قطب جنوب
اکثریت گردشگران این منطقه با کشتی‌های کروز، تحت نظارت انجمن بین‌المللی مجریان تور قطب جنوب (IAATO)، وارد می‌شوند. تنها یک درصد آنها از طریق هواپیما به این قاره سفر می‌کنند. سفرهای دریایی مجلل، این ماجراجویی کم‌نظیر را برای افراد بیشتری امکان‌پذیر کرده است.
مقررات سخت‌گیرانه‌ای برای کنترل تعداد گردشگران و مدت‌زمان بازدید از سایت‌های مختلف در قطب جنوب وضع شده است؛ به عنوان مثال، در هر سایت تنها حداکثر 100 نفر اجازه فرود دارند و کشتی‌های با بیش از 200 مسافر باید برنامه‌ریزی دقیق‌تری برای ورود داشته باشند. اما همین کشتی‌های بزرگ معمولاً بیش از یک بار در روز مسافران خود را به این سرزمین یخی می‌آورند.
تاثیرات محیط‌زیستی گردشگری در قطب جنوب
1. آلودگی برف و گرمایش جهانی
تحقیقات نشان داده‌اند برف سفید قطب جنوب، به‌ویژه در اطراف ایستگاه‌های تحقیقاتی و مناطق فرود گردشگران، به دلیل انتشار “کربن سیاه” تاریک‌تر شده است. این آلودگی ناشی از موتورهای دیزلی، کشتی‌ها، هواپیماها و وسایل نقلیه است. برف تیره‌تر انرژی بیشتری از خورشید جذب می‌کند و سریع‌تر ذوب می‌شود، به طوری که تخمین زده شده هر گردشگر باعث از بین رفتن 83 تن برف می‌شود.
علاوه بر این، سفرهای کروز به طور میانگین منجر به تولید 5.44 تن دی‌اکسید کربن به ازای هر مسافر می‌شود، که به گرمایش جهانی و افزایش دمای قطب جنوب دامن می‌زند. در سال 2024، دمای این منطقه به میزان بی‌سابقه‌ای 10 درجه سانتی‌گراد بالاتر از میانگین رسید.
2. گونه‌های غیربومی و تهدید حیات وحش
گردشگران، بدون آگاهی، ممکن است دانه‌ها یا گونه‌های غیربومی را به این منطقه وارد کنند. همچنین، فعالیت‌های انسانی مانند نزدیک شدن بیش از حد به حیوانات می‌تواند زیستگاه‌های حساس را مختل کند. این خطرات در حالی افزایش یافته که تغییرات اقلیمی پیش از این فشار زیادی به اکوسیستم‌های قطب جنوب وارد کرده است.
اقدامات برای کاهش تبعات محیط‌زیستی
تلاش شرکت‌های گردشگری
برخی از شرکت‌ها مانند کوارک اکسپدیشنز می‌کوشند سفرهای پایدارتر و سازگار با محیط زیست ارائه دهند. این شرکت از کشتی‌های کوچک‌تر استفاده می‌کند که در مناطق کمتر شلوغ توقف می‌کنند. همچنین، مسافران پیش از بازدید از قطب جنوب تحت آموزش‌های حفاظتی قرار می‌گیرند.
برای مثال، مسافران باید چکمه‌ها و لباس‌های خود را ضدعفونی کنند تا از ورود آلودگی‌ها و گونه‌های غیربومی جلوگیری شود. این اقدامات شامل محافظت در برابر تهدید آنفلوانزای مرغی نیز هست که اخیراً در قطب جنوب مشاهده شده است.
مشارکت با محققان
برخی شرکت‌های کروز با میزبانی محققان و دانشمندان در کشتی‌های خود، امکان مطالعه و جمع‌آوری داده‌های حیاتی درباره اکوسیستم‌های این قاره را فراهم می‌کنند. این تحقیقات نه‌تنها به درک بهتر از آثار تغییرات آب‌وهوایی کمک می‌کند، بلکه به سیاست‌گذاران نیز اطلاعات لازم را برای تدوین قوانین حفاظتی ارائه می‌دهد.
استفاده از کشتی‌های بادبانی
جایگزینی سفرهای کروز با کشتی‌های بادبانی، روشی پایدارتر برای بازدید از قطب جنوب است. این کشتی‌ها که تنها تعداد محدودی مسافر (12 تا 40 نفر) را حمل می‌کنند، با استفاده از نیروی باد، مصرف سوخت فسیلی را کاهش می‌دهند. همچنین، برنامه‌های آموزشی برای آگاهی‌بخشی مسافران درباره محیط زیست تدارک می‌بینند.
آیا راه‌حلی برای کاهش تبعات محیط‌زیستی وجود دارد؟
گردشگری آهسته، به معنای کاهش سرعت و تعداد بازدیدها، می‌تواند راهی برای کاهش تبعات محیط‌زیستی باشد. هرچند هیچ سفری به قطب جنوب نمی‌تواند کاملاً بدون آسیب باشد، اما انتخاب روش‌های پایدارتر مانند استفاده از کشتی‌های بادبانی یا سفر با اپراتورهایی که اصول پایداری را رعایت می‌کنند، می‌تواند تاثیرات منفی را کاهش دهد.
به گزارش یورونیوز، قطب جنوب، با زیبایی‌های بکر و یگانه‌اش، همچنان مقصدی جذاب برای گردشگران است. اما این رونق گردشگری می‌تواند پیامدهای جدی برای اکوسیستم‌های شکننده این منطقه داشته باشد. برای حفظ این سرزمین یخی، اقدامات فوری و هماهنگ در سطح بین‌المللی ضروری است.
توسعه گردشگری پایدار، افزایش آگاهی مسافران و استفاده از روش‌های جایگزین مانند کشتی‌های بادبانی، می‌توانند راهی برای تعادل میان کشف زیبایی‌های این منطقه و حفاظت از آن باشند. انتخاب با ماست: آیا می‌خواهیم قطب جنوب را حفظ کنیم یا آن را به بهای تجربه کوتاه‌مدت قربانی کنیم؟
اخبار حوزه محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی را در صفحه اقتصاد سبز تجارت‌نیوز بخوانید.
