جذاب‌ترین «علی»های تاریخ سینما؛ از «علی بی غم» تا «علی سنتوری»
تعداد علی‌های سینمای ایران طبیعتا خیلی بیشتر از این‌هاست. سعی کرده‌ایم دست روی شخصیت‌هایی بگذاریم که آن‌قدر در ذهن‌هایمان ماندگارند که نام‌شان ما را با به دل ماجراهای آن فیلم میبرد.تحریریه فیلم‌نیوز به جهت اینکه این دسته بندی از 10 مورد فراتر نرود مجبور به کنار گذاشتن چند علی معروف دیگر شد که یکی از آنها کاراکتر ماندگار «علی‌یار»با بازی علی نصیریان در فیلم «شیر سنگی» است. همچنین کاراکتر پیمان معادی در فیلم «کمپ ایکس ری» هم علی نام داشت اما از آنجاییکه این فیلم محصول ایران نبود به این فهرست راه پیدا نکرد.
علی بی‌غم | محمدعلی فردین | گنج قارون | 1344
فردین با نقش «علی بی غم» در فیلم «گنج قارون» گیشه ها را فتح کرد.
«گنج قارون» سال 1344 ساخته شد و استقبال از آن تا جایی پیش رفت که نامش به عنوان اولین فیلم میلیونی سینمای ایران به ثبت رسید. سوژه فیلم از روی فیلم‌های هندی گرفته شده بود. پسری فقیر مردی ثروتمند را نجات می‌دهد و بعدا می‌فهمد او پدر واقعی‌اش است. حالا باید با شیوه جدید زندگی در خانه شبیه به کاخ پدرش کنار بیاید.
فردین در این فیلم با نام «علی بی‌غم» معرفی می‌شود؛ پسری که با وجود فقر مالی زندگی خوبی دارد و عاشق ننه‌اش است. به همین دلیل هم علی بی‌غم شناخته می‌شود و جالب اینجاست که مادرش را هم ننه‌علی می‌نامند. استفاده از این نام در کنار صفت «بی‌غم» نشان از ویژگی‌های شخصیتی این کاراکتر دارد و تضاد خوبی با موقعیتی که در آن قرار می‌گیرد می‌سازد.
علی خوشدست | سعید راد | تنگنا | 1352
علی خوشدست با بازی سعید راد تبدیل به شمایل یک ضد قهرمان عاصی شد.
«تنگنا» دومین همکاری سعید راد با امیر نادری بود که در سال 1352 شکل گرفت. راد در این فیلم نقش مردی را دارد که بیلیارد بازی می‌کند و به همین دلیل هم او را خوشدست می‌نامند. او در پی باختی در بیلیارد ناخواسته مرتکب قتلی می‌شود و در شهر سرگردان می‌شود. همه می‌خواهند به نحوی به او نارو بزنند و او هم زیر بار حرف زور نمی‌رود.
سرخوردگی و تنهایی را تجربه می‌کند تا اینکه نهایتا عشق به دادش می‌رسد و نامزدش با همراهی می‌کند اما نهایتا او را هم با خودش به ته چاه میبرد. احتمالا علت انتخاب نام علی برای این شخصیت به این برمی‌گردد که عنوان خوشدست با نام علی تشکیل یک ترکیب ساده و ملموس را می‌دهد. یازی در این نقش سعید راد را در کانون توجه قرار داد.
علی کنکوری | مسعود اسدالهی | علی کنکوری | 1352
مسعود اسداللهی با فیلم «علی کنکوری» شمایلی از جوانان پشت کنکور را خلق کرد.
یکی از به‌یادماندنی‌ترین نام‌های فیلم‌های قبل انقلاب «علی کنکوری» است؛ فیلمی به کارگردانی مسعود اسدالهی که نقش اصلی‌اش را هم خود او بازی کرده است. علی پسری است که پدرش علاقه‌مند است او را به دانشگاه بفرستد اما پنج بار کنکور می‌دهد و قبول نمی‌شود. تا اینکه بار آخر به دلیل وخامت حالش او را از جلسه کنکور به بیمارستان روانی می‌برند و … هنوز هم خیلی‌ها از نام «علی کنکوری» به عنوان نماد پشت کنکور ماندن استفاده می‌کنند و این نام در ذهن‌ها مانده است. موسیقی پایانی این فیلم با صدای داریوش اقبالی با شعری از ایرج جنتی عطایی و آهنگ بابک بیات شهرت زیادی پیدا کرد.
علی | بهروز وثوقی | همسفر | 1354
علی در فیلم «همسفر» با بازی بهروز وثوقی یکی از دوست داشتنی‌‌ترین «علی» های سینماست.
بهروز وثوقی و گوگوش چهار فیلم کنار هم بازی کرده‌اند و «همسفر» به کارگردانی مسعود اسدالهی که در سال 1354 ساخته شد، ماندگارترین آنهاست. وثوقی در این فیلم نقش پسری از طبقه فرودست جامعه را دارد که به همراه دایی رستم از دیوار مردم بالا می‌رود. در یکی از همین دزدی‌ها دایی گیر می‌افتد و پای علی به ماجرای دختری به اسم عاطفه باز می‌شود.
او تلاش می‌کند دختر را به پدرش برساند و در این مسیر به او علاقه‌مند می‌شود و نهایتا در سکانس پایانی بهم می‌رسند. دیالوگ‌ها و موسیقی این فیلم هنوز هم جایگاه ویژه‌ای نزد مردم دارد. نام علی در آن دوره بسیار زیاد بوده و احتمالا صرفا به خاطر سادگی و روان بودن بیان آن انتخاب شده است.
علی | سعید کنگرانی | دایره مینا | 1357
سعید کنگرانی با نقش «علی» در فیلم «دایره مینا» به سینمای ایران معروفی شد.
فیلم «دایره مینا» به کارگردانی داریوش مهرجویی در سال 1357 براساس داستان بلند «آشغالدونی» غلامحسین ساعدی ساخته شده و نام علی هم برای کاراکتر اصلی از روی همان داستان انتخاب شده است. در فیلم مهرجویی، سعید کنگرانی ایفاگر نقش علی است؛ پسری نوجوان و فقیر که برای درمان پدرش از روستا به شهر می‌آید و برای تامین هزینه درمان پدرش خونش را می‌فروشد.
بعد از آن است که رفته‌رفته در گیرودار معادلات پیچیده‌ای برای ثروتمند شدن قرار می‌گیرد. مدام در این مسیر جلو می‌رود تا جایی که دیگر بیماری پدر را فراموش می‌کند و شیوه رفتارش هم متفاوت می‌شود. سعید کنگرانی با بازی در نقش علیِ دایره مینا به سینمای ایران معرفی شد.
علی ناصری | بیژن امکانیان | دبیرستان | 1365
علی ناصری در فیلم «دبیرستان» یکی از نقش‌های ماندگار کارنامه بیژن امکانیان است.
سال 1365 بیژن امکانیان در فیلم «دبیرستان» به کارگردانی اکبر صادقی نقش معلمی متفاوت به نام علی ناصری را بازی کرد. ناصری که به خاطر اعتیاد از تدریس معلق شده بود، بعد از ترک اعتیادش دوباره کارش را از سر می‌گیرد، او حالا با دانش‌آموزی مواجه می‌شود که هم معتاد است و هم عامل توزیع مواد مخدر در بین دیگر دانش آموزان. تقابل او با این شاگردش باعث بروز اتفاقاتی می‌شود. نام و فامیلی این شخصیت بسیار عام هستند و به احتمال زیاد کارگردان قصد داشته داستان زندگی یکی از آدم‌هایی را که در این شهر زندگی می‌کنند و با چنین مسئله‌ای روبه‌رو می‌شوند را روایت کند.
علی یزدانی | فریبرز عرب‌نیا | ضیافت | 1374
فریبرز عرب‌نیا با نقش علی یزدانی در فیلم «ضیافت» تبدیل به ستاره شد.
فریبرز عرب‌نیا در سال 1374 در فیلم «ضیافت» به کارگردانی مسعود کیمیایی نقش یک مامور امنیتی به نام علی یزدانی را داشت. زمانی که رفقای قدیمی برای تجدید دیدار در روزی که سال‌ها قبل قرارش را گذاشته بودند کنار هم جمع می‌شوند، جای دوستشان رامین خالی است. همسرش سر می‌رسد و از شرایط سخت رامین می‌گوید و اینجاست که ماموریت علی یزدانی شروع می‌شود و مقابل یک کارتل فاسد اقتصادی به نام مهیاران می‌ایستد. کاراکتر علی یزدانی فیلم «ضیافت» شروع مسیر ستاره شدن عرب‌نیا در سینمای ایران بود. او یک سال بعد از «ضیافت» در «سلطان» کیمیایی بازی کرد و به شدت مورد توجه قرار گرفت.
علی مشرقی | پرویز پرستویی | آب و آتش | 1379
«علی مشرقی» با بازی پرویز پروستویی یکی از معدود مشرقی‌های مرد آثار جیرانی است.
پرویز پرستویی سال 1379 در فیلم «آب و آتش» فریدون جیرانی نقش علی مشرقی را بازی کرد؛ مردی نویسنده که شبی بعد از جروبحث با همسرش روانه خیابان می‌شود و زنی به نام مریم را از دست مردانی که او را آزار می‌دهند نجات می‌دهد. مریم او را به خانه‌اش میبرد و دفتر شعرش را به او نشان می‌دهد.
همسر علی همان شب به قتل می‌رسد و او برای اینکه نشان دهد قاتل نیست باید ثابت کند شب را منزل مریم گذرانده است و این مسئله باعث بروز بحرانی می‌شود. فریدون جیرانی در تمام فیلم‌هایش یک کاراکتر مشرقی دارد که معمولا مسئله اصلی داستان پیرامون آنها روایت می‌شود. اکثر مشرقی‌های جیرانی زن هستند و علی مشرقی از معدود کاراکترهای مردی است که عنوان مشرقی برایش در نظر گرفته شده.
علی بلورچی (سنتوری) | بهرام رادان | سنتوری | 1385
علی سنتوری شاه نقش کارنامه بهرام رادان است.
فیلم «سنتوری» به کارگردانی داریوش مهرجویی سال 1385 ساخته شده و درباره سقوط و اضمحلال یک هنرمند موسیقی در جامعه است. ماجرا درباره خواننده و نوازنده‌ای به نام علی است که از خانواده‌ای سنتی و مذهبی برآمده و خانواده‌اش حاضر نیستند او را در این جایگاه بپذیرند. استفاده از نام علی هم اشاره به خانواده او دارد. علی از خانواده رانده می‌شود اما در موسیقی به شهرت زیادی می‌رسد.
رفته‌رفته اما نمی‌تواند شهرتش را در مسیری درست هدایت کند و بعد از ازدواج به دام اعتیاد می‌افتد و کم‌کم بدبیاری‌هایش شروع می‌شود. دیگر کنسرت‌هایش مجوز نمی‌گیرد و مجبور می‌شود برای اینکه زندگی‌اش را بگذراند در مراسم عروسی بخواند. رفته رفته به خاطر فرو رفتن بیشتر در اعتیاد، وضعیتش به مراتب بدتر می‌شود و همسرش هم او را رها می‌کند. بازی بهرام رادان در این نقش به قدری مورد توجه قرار گرفت که اکثر مخاطبان هنوز هم او را با نام علی سنتوری می‌شناسند.
علی | بهرام رادان | کنعان | 1386
«کنعان» دومین فیلمی است که رادان در آن نقش کاراکتری به نام «علی» را بازی می‌کند.
علی در فیلم «کنعان» با بازی بهرام رادان، مصداق بارز یک تارک دنیاست. او دانشجوی برتر رشته معماری بوده، اما زمانی که عشقش را از دست می‌دهد، دل از دنیا میبرد. حالا علی تبدیل به یک گلخانه‌دار شده که با ماشینی قدیمی در شهر و محله‌های قدیمی تردد می‌کند. این علاقه به گذشته هم از نشانه‌های اتصال فکری او به گذشته‌ای است که در آن جا مانده. داستان علی از جایی شروع می‌شود که در زمان دانشجویی، عاشق مینا همکلاسی‌اش می‌شود.
آنها عشق عمیقی به هم داشتند، اما مینا برای رسیدن به یک زندگی بهتر در نهایت تصمیم می‌گیرد با استاد خود مرتضی ازدواج کند. شخصیت علی در تمام این سال‌ها ثابت مانده و در انزوای خود شاهد تغییر آدم‌های اطرافش بوده و تلاش کرده گذشته و درد عشقش را برای خودش نگه‌دارد تا اینکه آن را فریاد بزند.
او هنوز هم دل از مینا نکنده، اما به احترام مرتضی سکوت کرده است. علی فیلم «کنعان» از آن کاراکترهای کوتاه اما پر وزن در داستان است که بر قصه اصلی سایه‌ای انکار ناپذیر دارد. شخصیتی که با وجود بازی در تنها سه یا چهار سکانس، بسیار تعیین‌کننده است. در پایان قصه هم تکلیف همه شخصیت‌ها مشخص می‌شود. اما علی همچنان مانند تمام سال‌های جا ماندن از عشقش بلاتکلیف رها می‌شود.
منبع: فیلم نیوز
