شگفتی 6 هزارسالۀ زیرزمینی که در جریان کار ساختمانی کشف شد
فرادید| هزاران سال پیش، انسان‌ها با مهارتی فوق‌العاده، ساختاری عظیم و زیرزمینی زیر تپه‌ای در کشور مالت در نزدیکی بندر بزرگ والِتا ساختند. اگرچه این مکان بعداً به یک گورستان تبدیل شد، اما عملکرد اولیه، اندازه و روش ساخت آن همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است.
به گزارش فرادید، سرداب حل-سفلینی یک مجموعه دفن زیرزمینی منحصر به فرد در جزیره مالت است که مساحتی برابر با ۵۰۰ متر مربع را پوشش می‌دهد. این مکان سال ۱۹۸۰ به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
مانند تمام کشفیات مهم، این مکان نیز تصادفی کشف شد. سال ۱۹۰۲، یک بنّا در حال پی‌ریزی ساختمان بود که به طور تصادفی سقف این سرداب را شکافت. متاسفانه، کارهای ساختمانی قبلاً بخش‌های زیادی از سطح بالایی این بنای تاریخی را تخریب کرده بود، اما بقایای بیشتری زیر سطح پنهان مانده بود.
نهایتاً در اواخر سال ۱۹۰۳، این مکان به مالکیت عمومی منتقل شد و حفاری‌ها تا سال ۱۹۱۱ ادامه یافت. این حفاری‌ها در نهایت نشان داد محوطه اصلی سه سطح داشته: یک سطح بالایی که عمدتاً تخریب شده، یک سطح میانه و یک سطح پایین‌تر.
در واقع، این سازه یک هزارتوی ساخت بشر شامل اتاق‌ها، راهروها و فضاهای کنده‌شده از سنگ آهک نرم گلوبی‌جراینا است. این سازه‌ها فقط گودال‌های ساده نیستند؛ بسیاری از قسمت‌های سازه گواه مهارت‌های چشمگیر در برش سنگ و ساخت دقیق است. شمار زیادی گودال دایره‌ای و مناطق باز در سراسر مجموعه پراکنده شده‌اند که احتمالاً برای پرستش یا مقاصد آئینی استفاده می‌شدند.
یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ استدلال کرد که این مکان در اصل برای تقویت ویژگی‌های آکوستیکی خاص طراحی شده است. به نظر می‌رسد طیف فرکانس در چندین اتاق دقیق تنظیم شده، طوری که قله‌های فرکانسی فاصله یکنواخت دارند و شبیه یک مقیاس موسیقی ساده هستند. اگر این توصیف درست باشد، سرداب حل-سفلینی یکی از نخستین نمونه‌های شناخته‌شده از سازه‌های انسانی است که با در نظر گرفتن موسیقی و آکوستیک ساخته شده است.
میان این هزارتوی زیرزمینی، مجموعه‌ای از آثار باستانی توسط باستان‌شناسان کشف شده است، از جمله ظروف سفالی، تزئینات شخصی، حیوانات کوچک حکاکی‌شده و مجسمه‌های بزرگتر. یکی از شگفت‌انگیزترین آثار پیدا شده در این مکان، یک مجسمه سفالی است که با لکه‌هایی از رنگ قرمز اکسید آهن پوشیده شده و «زن خوابیده» نام گرفته است (تصویر زیر). برخی معتقدند این مجسمه احتمالاً نمایانگر «مادر طبیعت» است، در حالی که دیگران آن را نمادی از مرگ تفسیر کرده‌اند.
بانوی خفته
این سازه روزگاری محل نگهداری بقایای اسکلت‌های ۷۰۰۰ نفر بوده است. این سرداب در طول دوره‌های مختلف ماقبل‌تاریخی مالت به عنوان گورستان استفاده می‌شد که از حدود ۴۰۰۰ پیش از میلاد تا ۲۵۰۰ پیش از میلاد را در بر می‌گرفت. با این حال، شاید این نخستین هدف آن نبوده باشد. احتمال دارد ابتدا به عنوان سازه‌ای مشابه پناهگاه استفاده می‌شده و سپس به گورستان تبدیل شده باشد.
سرداب حل-سفیلنی به راستی یک مکان منحصر به فرد است، اگرچه جزایر مالت به هیچ عنوان با سازه‌های شگفت‌انگیز گذشته‌های دور بیگانه نیستند. در سراسر مالت و جزایر مجاور، هفت معبد کلان‌سنگی وجود دارد.
فراوانی بناهای ماقبل‌تاریخی در اینجا ممکن است به سنگ آهک غنی این سرزمین مرتبط باشد که بستر مناسبی برای ساخت سازه‌های مگالیتیک فراهم کرده است. افزون بر این، موقعیت استراتژیک آن در دریای مدیترانه احتمالاً نقش مهمی ایفا کرده است، به بیان دیگر از یک سو ارتباط کافی با فرهنگ‌های همسایه برای تبادل دانش و سبک‌های معماری و از سوی دیگر، انزوای نسبی که به شکل‌گیری یک جامعه منحصربفرد و متمایز کمک کرده است.
مترجم: زهرا ذوالقدر
