حکم روزه عید فطر؛ چرا حرام است؟
همانطور که می‌دانید، امساک از خوردن و آشامیدن در اولین روز ماه شوال، یعنی روز عید فطر، مانند روز عید قربان، ممنوع است اما بسیاری از افراد می‌خواند بدانند چرا روزه گرفتن در عید فطر و قربان حرام است؟ در این بخش از ستاره قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم. برای اطلاع از تاریخ عید فطر ۱۴۰۴ نیز می‌توانید ستاره را دنبال کنید.
معنای عید فطر چیست؟
واژه فطر به معنای شکافتن بوده اما معنایی که این واژه در عید فطر پیدا می‌کند، بسیار عمیق‌تر است؛ جشن فطر به معنای جشن تزکیه انسان در طی یک ماه، از رذیلت‌های اخلاقی و دستیابی به فضیلت‌های الهی است. انسان در ماه مبارک رمضان می‌تواند مراتب مختلف معرفتی را طی کرده و از ظاهر این ماه، به باطن آن برسد. زمانی که باطن را درک کرد، توبه می‌کند و در حقیقت این ماه مبارک ذوب می‌شود و زمانی که ذوب شد، ناخالصی‌هایش از میان می‌رود. در این هنگام است که انسان به خدا متصل می‌شود و پس از آن، خدا می‌گوید فرقی بین من و بنده نیست و چنین پیوندی مبارک است و جایگاه جشن را پیدا می‌کند. همچنین، شما می‌توانید نماز شب عید فطر را نیز به شکرانه یک ماه فرصت بندگی بخوانید.
دلیل ممنوعیت روزه در اولین روز ماه شوال چیست؟
روزه یکی از ارکان اصلی اسلام در ماه رمضان است و عید فطر در واقع وجه تمایزی میان این ماه و ماه‌های دیگر سال برقرار می‌کند. اگر در روز جشن فطر، مانند ماه رمضان، روزه بگیریم، تفاوتی با سی روز گذشته نخواهد داشت و آغاز اولین روز ماه شوال و اهمیت آن، مشخص نخواهد شد. به‌عبارت دیگر، جشن فطر پیامی به بندگان است که می‌گوید هر شرایطی که در ماه رمضان وجود داشته، باید به حالت عادی بازگردد؛ برای نمونه، قرائت هر آیه قرآن در این ماه به اندازه تلاوت کل قرآن کریم در دیگر ماه‌های سال ثواب دارد و با حلول ماه شوال و عید فطر، دیگر چنین شرایطی وجود ندارد.
همچنین، شایسته است در روزی که خداوند برای انسان جشن قرار داده است، شادی و سرور صورت گیرد و امتناع از خوردن و آشامیدن با این شرایط تناسبی ندارد. برای اطلاع از نحوه خواندن نماز عید فطر به‌صورت فرادی توصیه می‌کنیم ستاره را دنبال کنید.
چرا عید فطر روزه نگیریم؟
بسیاری از افراد پس از یک ماه روزه‌داری چنان در لذت عبادت فرو می‌روند که خواهان ادامه روزه‌داری به‌صورت مستمر در طول سال می‌شوند اما واقعیت این است که اگر در عبادت افراط شود، در نهایت موجب دلزدگی و یا میل به افراطی‌گری خواهد شد؛ پس رعایت تعادل در همه چیز، از جمله عبادت، مهم است. علاوه‌براین، در دل مفهوم عید فطر به نوعی فلسفه وحدت کلمه، تجدید حیات ملی، مسرت دل‌های مسلمانان و اعلان عمومی دین نیز نهفته است.
ازسوی‌دیگر، «دلیل» آن چیزی است که با توجه به آن، استناد حکم به شارع مقدس ثابت می‌شود؛ یعنی همان اخبار موثق که از طریق آن‌ها می‌فهمیم خداوند از ما چه چیزی را خواسته است، اما «علت» آن چیزی است که به ما می‌گوید برای چه منظور و طبق چه مصلحت یا مفسده‌ای آن حکم ایجاد شده است؟ با این تفاصیل، در مورد حرمت روزه درعید فطر، «دلیل» کافی موجود است که در منابع روایی ما ذکر شده است، اما اینکه «علت» حرمت روزه در عید فطر چیست، در روایات روشن نشده است؛ بااین‌حال، نکته مهم این است که احکام عقلی در ادیان بر اساس اعتبار حاکم شرع توجیه می‌شوند و عدم فهم فلسفه پشت برخی احکام، مانع از انجام آن حکم نخواهد بود.
آیات و روایات مرتبط با حرام بودن روزه در عید فطر
با دقت در فحوای روایات و برخی آیات، شاید بتوان در ارتباط با دلیل این حکم چنین گفت که جشن، غیر از اسرار باطنی‌اش، ظاهری هم دارد که قرین به نوعی مهمانی و شادمانی است و همراه با خوردن و آشامیدن است؛ چنان‌که در سوره مائده آیه ۱۱۴ ذکر شده است حواریون وقتی از عیسی (ع) درخواست مائده و طعام آسمانی کردند، عیسی (ع) چنین دعا نمود:
«اللهم ربنا أنزل علینا مائدة من السماء تکون لنا عیداً»
خدایا ای پروردگار ما سفره‌ای از آسمان برای ما نازل کن تا برای ما عید باشد.
در برخی روایات (وسایل الشیعه، ج ۴، ص ۳۶۸) آمده است که در روز عید فطر، مردم میهمان خداوند هستند و خداوند نمی‌پسندد که میهمانانش گرسنه و روزه‌دار باشند.
امام صادق (ع) نیز می‌فرمایند: «در روز عید فطر و قربان روزه نباید گرفت. چون رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود که این روزها ایام خوردن و آشامیدن و شادی کردن است». (مستدرک الوسایل، ج ۷، ص ۵۵۱). البته لازم است تصریح کنیم که این برداشت‌ها چیزی است که ذوق بشر از ظواهر برخی آیات و روایات کشف می‌کند و ادعا نمی‌شود فلسفه تحریم روزه در عید فطر هم الزاما همین باشد.
بااین‌حال، برخی افراد می‌پرسند آیا در عصر حاضر خواندن نماز عید فطر واجب است؟ برای پاسخ می‌توانید به مطلب واجب بودن یا نبودن نماز عید فطر در عصر حاضر مراجعه کنید.
