جنگ «فود»ها / التهاب در بازار سفارش آنلاین غذا بار دیگر به اوج رسید – تجارت نیوز
شورای رقابت با اکثریت آرا، شرکت اسنپ فود را به‌دلیل محدودسازی بازار و دشوار کردن ورود رقبا محکوم کرد.
به گزارش تجارت نیوز، شورای رقابت در جلسه هفتصد و چهلم خود که روز 16 اردیبهشت 1404 برگزار شد «شکایت شرکت پیشگامان فناوری و دانش آرامیس (تپسی) به طرفیت شرکت مدرن سامانه غذارسان اطلس (اسنپ فود)، شرکت نوین مائده اطلس (اسنپ کیچن)، شرکت ایده نگاران اطلس روماک (اسنپ) و شرکت رز وان اف زد ای» را بررسی کرد. موضوع این شکایت که به آبان 1403 بازمی‌گشت مبنی بر «ارتکاب رفتار ضد رقابتی» از سوی مجموعه اسنپ‌فود بود.
از سوی دیگر در این جلسه شورای رقابت به شکایت شرکت زود رسان کیهان کریمان (زودکس) به طرفیت شرکت مدرن سامانه غذارسان اطلس (اسنپ فود)« هم پرداخت. شکایتی که در مهرماه سال گذشته ثبت شده بود و «ارتکاب رفتار ضد رقابتی یعنی سواستفاده از وضعیت اقتصادی مسلط و ایجاد مانع به منظور ورود رقبا» را مطرح می‌کرد.
شکایت تپسی و زودکس از اسنپ فود به دلیل رفتار ضد رقابتی
آن‌گونه که از متن صورت جلسه شورای رقابت مشخص است این دو شرکت مدعی رفتار انحصارگرایانه اسنپ‌فود شده بودند: «اسنپ فود برای ترغیب رستوران‌ها برای انعقاد قرارداد نوعی قرارداد انحصاری طراحی نموده که نتیجه انعقاد آن، ایجاد محدودیت در بازار بوده و رستوران‌ها را از انعقاد قرارداد با رقبا منع نموده است. رفتارهای یاد شده شرکت مشتکی‌عنه، به لحاظ وجود وضعیت مسلط اقتصادی او، در بازار سفارش آنلاین غذا، منجر به محدود کردن بازار و دشواری ورود رقبا و گمراه شدن کاربران در انتخاب رستوران‌های نشان داده شده در صدر فهرست رستوران‌های موجود در نرم‌‌افزار شده است.»
ادعای تپسی‌فود: ۸۵ درصد از کل بازار آنلاین برای بازیگر اصلی این بازار است
امین سلامی مدیرعامل تپسی‌فود، پیش از این در مصاحبه با پیوست اعلام کرده بود: «حجم بازار غذا، سه و نیم میلیارد دلار، با توجه به نرخ میانگین دلار این بازار ارزشی بیش از ۱۷۷ هزار میلیارد تومان دارد. در حال حاضر حجم سفارش آنلاین غذا، ۲۲ درصد از کل بازار است که ارزشی بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان تخمین زده می‌شود. اگر بخواهیم دقیق‌تر صحبت کنیم، از ۲۲ درصد بازار سفارش آنلاین غذا، ۱۵ درصد سهم پلتفرم‌های محلی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای غذاست. با این همه، ۸۵ درصد از کل بازار آنلاین نیز برای بازیگر اصلی این بازار است.»
ادعای اسنپ‌فود: بازار محدود نشده است
این شکایت‌ها در حالی مطرح شده که اسنپ‌فود هم از خود در این زمینه دفاع کرده است: «اسنپ فود با حدود ۱۵ سال سابقه حضور در بازار فود در قراردادهای مورد اعتراض شاکی نسبت به سرمایه‌گذاری در رستوران‌های طرف قرارداد اقدام نموده است. برخی رستوران‌ها که مایل به حضور بیشتر اسنپ‌فود به عنوان مشاور اقتصادی و سرمایه‌گذار در رستوران هستند با اسنپ‌فود قراردادی را منعقد می‌نمایند که رستوران ظرفیت فروش خود را در اختیار اسنپ‌فود قرار می‌دهد و این شرکت انواع امتیازها را به رستوران می‌دهد به این جهت بدیهی است که در مدت قرارداد رستوران صرفا با اسنپ فود همکاری نماید.»
اسنپ‌فود در پاسخ به ادعای مطرح شده به شورای رقابت چنین اعلام می‌کند: «بعد از اتمام قرارداد و تمایل رستوران برای قطع همکاری هیچ وجهی به عنوان خسارت یا وجه التزام از رستوران مطالبه نمی‌شود. قراردادهای مورد اعتراض شاکی حدوداً ۸ درصد تمامی قراردادهای اسنپ فود را تشکیل می‌دهند و تعداد کثیری از رستوران‌های بزرگ و مطرح در تهران و سایر نقاط کشور وجود دارد که اسنپ فود با آنها قراردادی منعقد ننموده است. پس بازار فعالیت محدود نشده است.»
شورای رقابت با اکثریت آرا اسنپ فود را در این پرونده محکوم کرد
بعد از برگزاری این جلسه، شورای رقابت اعلام کرد که «رفتار اسنپ‌فود منجر به ایجاد دشواری در ورود رقبا و فعالیت آنها و سلب اختیار از رستوران‌ها برای انعقاد قرارداد با سایر فعالان بازار» شده است. اعضای شورای رقابت با اکثریت آرا تصمیم بر «محکومیت شرکت مدرن سامانه غذارسان اطلس (اسنپ‌فود) بر توقف رویه ضدرقابتی و تکرار نکردن آن گرفتند.»
اسنپ فود درخواست تجدیدنظر داد
اما ماجرا به اینجا ختم نشد و بعد از اطلاع‌رسانی حکم شورای رقابت، اسنپ‌فود در بیانیه‌ای به آن واکنش داد: «در جلسه اخیر شورای رقابت که سه‌شنبه ۱۶ اردیبهشت‌ماه برگزار شد، بخش قابل‌توجهی از اتهامات مطرح‌شده علیه اسنپ‌فود از سوی شورای رقابت رد و رأی اولیه شورا در این موارد به نفع اسنپ‌فود صادر شد.»
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: «اسنپ‌فود ضمن احترام به فرآیند حقوقی و رأی اولیه شورا، درخواست تجدید نظر خود را برای یکی از موارد مطرح شده در رای که همسو با رویکرد اسنپ‌فود نبوده، یعنی قراردادهای سرمایه‌گذاری ثبت کرده است. بدیهی است که رای اولیه تا طی کردن فرایند تجدیدنظر و قطعی شدن رای لازم‌الاجرا نیست و امکان تغییر دارد.
ادعای اسنپ‌فود با تکیه بر «نقش سرمایه‌گذاری در توسعه اکوسیستمیک» پایان‌بندی این بیانیه است: «اسنپ‌فود با سرمایه‌گذاری بیش از شش هزار میلیارد تومان در قالب خدماتی همچون تأمین مالی، پرداخت بخشی از هزینه تخفیف‌ها و پرداخت هزینه‌های بازاریابی برای کمتر از سه هزار رستوران در میان بیش از ۳۰ هزار رستوران فعال در پلتفرم (در میان بیش از ۲۰۰ هزار رستوران کشور)، بدیهی است که بهره‌برداری از این سرمایه‌گذاری‌ها، بدون تخصیص ظرفیت سفارش‌گیری به پلتفرم سرمایه‌گذار، ممکن و منطقی نیست.»
حجم سفارش آنلاین غذا، ۲۲ درصد از کل بازار است که ارزشی بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان دارد
بازار سفارش آنلاین غذا حلقه مهمی از زنجیره ارزش این بازار بزرگ به حساب می‌آید و حجم این بازار می‌تواند دلیل محکمی برای تمام التهابات و درگیری‌های حقوقی گذشته و حال و آینده باشد. پیش از این تجارت‌نیوز، در گزارشی مفصل به بررسی مهم‌ترین رویدادهای اکوسیستم استارتاپی ایران در سال 1403 پرداخت. رقابت در بازار سفارش آنلاین غذا از همان ابتدا رگه‌هایی شبیه به جنگ داشت. در گزارش مذکور پیشینه این رقابت با حوصله بیشتری بررسی شده است. شما می‌توانید برای مطالعه بیشتر به «گزارش جامع اکوسیستم استارتاپی ایران در سال ۱۴۰۳/ زیر سایه سنگین اپراتورها، رقابت تبدیل به جنگ می‌شود!» سر بزنید.
در حالی که حجم بازار آنلاین غذا به بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان رسیده و بازیگرانی مانند تپسی‌فود و زودکس در پی سهم‌گیری از این کیک بزرگ هستند، مساله توازن میان توسعه تجاری و حفظ رقابت آزاد به یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های نهادهای سیاست‌گذار تبدیل شده است. شورای رقابت با هدف جلوگیری از تحکیم موقعیت مسلط یک بازیگر، نقش داور را ایفا می‌کند، اما در سوی دیگر، پلتفرم‌هایی چون اسنپ‌فود با استناد به سرمایه‌گذاری کلان و تعهدات مالی خود، خواستار تفسیر متفاوتی از مفهوم «رفتار ضدرقابتی» هستند.
به هر ترتیب باید دید سرانجام این نبرد به کجا خواهد کشید. به‌نظر می‌رسد واکنش اسنپ‌فود و درخواست تجدیدنظر این مجموعه به حکم صادره از شورای رقابت، مشخص کننده مسیر پیش‌رو باشد.
اخبار حوزه استارتاپ و فناوری اطلاعات را در صفحه علم و فناوری تجارت‌نیوز بخوانید.
