روز لغو امتیاز تنباکو؛ نهضت تنباکو توسط که در چه تاریخی و به چه دلیل بود؟
تاریخ روز لغو امتیاز تنباکو
اگر تاریخ را مطالعه کرده باشید، می‌دانید که ناصرالدین شاه قاجار در زمان سلطنت خود طی یک قرارداد دولتی به شرکتی انگلیسی به نام رژی با مدیریت شخصی به نام تالبوت مجوز در اختیار گرفتن خرید و فروش تنباکو در سراسر ایران را داد. دادن این امتیاز به انگلیس خشم مردم، روحانیون و بازاری‌ها را برانگیخت و به همین واسطه، طبق فتوای یکی از روحانیون، استفاده از توتون و تنباکو حرام اعلام شد. در پی اعلام فتوای تحریم تنباکو، حکومت مجبور به لغو امتیاز توتون و تنباکو به انگلیس و پرداخت غرامت شد. در تقویم ملی ایران روز بیست و چهارم اردبیهشت را به عنوان روز لغو امتیاز تنباکو نام‌گذاری کرده‌اند.
تاریخ لغو امتیاز تنباکو امسال به شرح زیر است:
چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴
۱۶ ذی‌القعده ۱۴۴۶
۱۴ می ۲۰۲۵ میلادی
فتوای تحریم تنباکو توسط که بود؟
اگر دوست دارید بدانید لغو قرارداد تنباکو در چه سالی بود و کسی که فتوای تحریم تنباکو را داد چه نام دارد، باید بگوییم لغو این امتیاز در سال ۱۲۷۰ شمسی اتفاق افتاد. فتوای تحریم تنباکو هم توسط آیت‌الله سید محمدحسن شیرازی معروف به آیت‌الله میرزای شیرازی اعلام شد. در تقویم رسمی ایران، ۲۴ اردیبهشت به صورت نمادین به‌عنوان روز لغو امتیاز تنباکو ثبت شده است، هرچند زمان دقیق صدور فتوا مطابق با رمضان ۱۳۰۹ قمری است. گفتنی است میرزای شیرازی از تاثیرگذارترین علما اهل شیعه و مراجع تقلید آن زمان بود که در سامرا زندگی می‌کرد.
امتیاز تالبوت چگونه لغو شد؟
واگذاری امتیاز خرید و فروش توتون و تنباکو در سراسر کشور توسط ناصرالدین شاه به فردی انگلیسی به نام تالبوت، باعث متضرر شدن مردم، کشاورزان و بازرگانان شده بود. در چنین شرایطی فتوای تاریخی آیت‌الله میرزای شیرازی در خصوص تنباکو، باعث شد که مردم از مصرف تنباکو و قلیان کشیدن دست بکشند و قلیان‌ها را بشکنند. میرزای شیرازی اعلام کرده بود که مصرف تنباکو در حکم محاربه با امام زمان است. در پی این فتوا و واکنش عمومی مردم، سرانجام ناصرالدین شاه از ترس ضررهای کلان مالی، امتیاز توتون تنباکو تالبوت را لغو کرد.
بیشتر بخوانید: دانستنی‌هایی درباره مضرات قلیان
موفقیت نهضت تنباکو از نظر سیاسی و اجتماعی چه اهمیتی داشت؟
موفقیت نهضت تنباکو اولین تجربه موفق مردم ایران برای اتحاد علیه استعمار بود و از این جهت روحیه همدلی و یکپارچگی در جامعه را تقویت کرد. در این جنبش کشاورزان، روحانیون، بازرگانان، بازاریان و مردم عادی همه با هم متحد شدند و این از نتایج نهضت تنباکو در زمینه اجتماعی است. هم‌چنین موفقیت این نهضت یکی از پیش‌زمینه‌های مهم و اثرگذار برای انقلاب مشروطه شد، زیرا به مردم یاد داد که با اتحاد می‌توانند جلو فساد را بگیرند.
دلیل اصلی شکل گیری نهضت تنباکو چه بود؟
از جمله دلایل اصلی نهضت تنباکو ضربه به اقتصاد داخلی، نفوذ بیگانگان به ساختار اقتصادی ایران که تا پیش از آن به این شکل بی‌سابقه بود، تحقیر ملی و تضعیف حاکمیت است. واگذاری این امتیاز به کشوری بیگانه باعث شد مردم فکر کنند شاه به استقلال کشور خیانت کرده است.
هم‌چنین در پایان در ستاره بخوانید: فرق تونون و تنباکو و مضرات هرکدام
