تاریخچه پتروشیمی میانکاله اهمیت مطالبات اجتماعی را نشان می‌دهد – تجارت نیوز
متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی می‌گوید: یقین بدانید که اگر مطالبه اجتماعی نبود، پتروشیمی میانکاله تاکنون احداث شده و بهره‌برداری را آغاز کرده بود. ما می‌توانیم از این اتفاق الهام بگیریم که مردم چقدر می‌توانند روی تصمیمات اثرگذار باشند و روندهای غیرقانونی، غیرمنطقی و غیرفنی را تحت تاثیر قرار دهند. این موضوع جای تامل دارد.
به گزارش تجارت نیوز، پروژه پتروشیمی میانکاله، طرحی صنعتی در حسین‌آباد بهشهر و در مجاورت تالاب بین‌المللی میانکاله، از دهه ۵۰ خورشیدی مطرح شده و از همان سال‌ها جنجال‌ساز بوده است. طرح این پروژه پیش از انقلاب اسلامی به دلیل نگرانی‌های محیط‌زیستی و مخالفت اسکندر فیروز، رئیس وقت سازمان حفاظت محیط‌زیست، متوقف شد. در دولت‌های جمهوری اسلامی ایران، این پروژه بارها آغاز و متوقف شد. در اردیبهشت 1404 پیمانکار دوباره پروژه را از سر گرفت. درباره تاریخچه پتروشیمی میانکاله با علی ارواحی، متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی، گفت‌وگو کرده‌ایم.
در سال 1357 پروژه به دلایل محیط‌زیستی متوقف شد
علی ارواحی در این باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: «پروژه پتروشیمی میانکاله از همان قبل از سال 1357 به دلیل آثار سوء محیط‌زیستی متوقف می‌شود. بعد از انقلاب در سال 1386 بحث درخواست احداث پتروشیمی میانکاله دوباره آغاز می‌شود. در دولت نهم و متعاقب اعتراضات عمومی و تایید نشدن ارزیابی محیط‌زیستی از سوی سازمان حفاظت از محیط‌زیست مجدداً متوقف می‌شود. در سال 1386 (که تالاب وضعیت خوبی داشت) بیان می‌شد که جانمایی پروژه باید فاصله 15 تا 30 کیلومتری با حریم تالاب و پناهگاه حیات‌وحش داشته باشد. اکنون فاصله بیشتری نیاز است.»
در سال 1399 حساسیت افکار عمومی موجب توقف پروژه شد
او می‌افزاید: «بعد از آن در دولت دوازدهم در اسفند 1399 به پیشنهاد وزارت نفت موضوع پتروشیمی میانکاله دوباره مطرح شد؛ دلایلی نظیر بحث اشتغال و تکمیل زنجیره متانول به پروپیلن برای تصویب مجدد این طرح بیان می‌شوند. دوباره اعتراضات مردمی و حساسیت افکار عمومی روی این طرح موجب توقف موقت پروژه می‌شود.»
اراضی واگذارشده به پیمانکار افزایش یافته است
این کارشناس اضافه می‌کند: «بار دیگر در دولت سیزدهم در اسفند 1400 با حضور وزیر کشور وقت کلنگ‌زنی انجام می‌شود. عرصه‌ای به مساحت 92 هکتار به این پروژه اختصاص یافته است. اصلاً چطور سازمان امور اراضی در وزارت جهاد کشاورزی چنین منطقه و مرتعی را به پیمانکار واگذار می‌کند؟ عجیب‌تر اینکه این واگذاری در ابتدا 55 هکتار بوده است و بعد به 92 هکتار افزایش پیدا می‌کند. در تعطیلات نوروز 1401 پیمانکار از تعطیلات برای فنس‌کشی استفاده می‌کند. بعد از آن دوباره شاهد اعتراضات مردمی هستیم. در فروردین 1401 رئیس‌جمهور وقت و دادستان کل کشور دوباره پروژه را متوقف می‌کنند.»
در اردیبهشت 1404 رئیس‌جمهور و سازمان حفاظت محیط‌زیست خواستار توقف پروژه شدند
علی ارواحی توضیح می‌دهد: «در آبان 1402 وزارت نفت عملاً موافقت‌نامه احداث پروژه پتروشیمی میانکاله را ابطال کرد. این موضوع تا اواخر فروردین 1404 مسکوت ماند. در زمان دولت چهاردهم پیمانکار مجدداً برای انتقال ادوات و تجهیزات به محدوده پروژه اقدام کرد. واکنش سازمان محیط‌زیست در اردیبهشت 1404 منجر به این شد که دادستان استان به‌طور مشخص ممنوعیت پروژه را اعلام کر . پس از آن در پی دستور مستقیم رئیس‌جمهور به استاندار، در هیات دولت مصوب شد وزارت جهاد کشاورزی اراضی را از پیمانکار پس بگیرد. وزارت جهاد کشاورزی تا الان اقدامی در این زمینه نکرده است و هنوز جای نگرانی وجود دارد.»
منافع شخصی و فشارهای سیاسی بالاتر از قانون قرار می‌گیرند
علی ارواحی در پاسخ به این سوال که چرا پروژه میانکاله پیش و پس از انقلاب کماکان مطرح بوده و هست می‌گوید: «بخشی از دلایل منافع شخصی و بخشی فشارهای سیاسی هستند. این عوامل بعضاً بالاتر از قانون قرار می‌گیرند. این یک واقعیت است که ما در تخریب سرزمین با آن روبه‌روییم. تجربه مطالبات اجتماعی در بحث ممانعت از احداث پتروشیمی میانکاله یک تجربه منحصربه‌فرد است.»
تاکنون مطالبات اجتماعی مانع احداث پتروشیمی شده‌اند
او در پایان توضیح می‌دهد: «یقین بدانید که اگر مطالبه اجتماعی نبود، این پتروشیمی تاکنون احداث شده بود و بهره‌برداری را آغاز کرده بود. ما می‌توانیم از این اتفاق الهام بگیریم که مردم چقدر می‌توانند روی تصمیمات اثرگذار باشند و روندهای غیرقانونی، غیرمنطقی و غیرفنی را تحت تاثیر قرار دهند. این موضوع جای تامل دارد.»
