تناقض در روند صادرات زنجيره فولاد/ سهم محصولات نهایی در صادرات فولاد کاهش یافت
صنعت فولاد ایران در فروردین ۱۴۰۴ با رشد صادرات حلقه‌های ابتدایی و افت معنادار محصولات نهایی، گرفتار خام‌فروشی و ناترازی در زنجیره شده است؛ مسیری که ریشه در بحران انرژی، ضعف زیرساخت‌ها و سیاست‌گذاری‌های ناهماهنگ دارد.
به گزارش تجارت نیوز، صنعت فولاد ایران، به‌عنوان یکی از محورهای کلیدی توسعه صنعتی، در حالی وارد سال ۱۴۰۴ شده که با چالش‌های ساختاری متعددی در حوزه انرژی، تأمین مواد اولیه، نرخ ارز، محدودیت‌های زیرساختی و صادراتی مواجه است.
هرچند، برخی شاخص‌های صادراتی در حلقه‌های ابتدایی زنجیره نظیر کنسانتره سنگ‌آهن و اسلب، رشد چشمگیری را نشان می‌دهند، اما کاهش صادرات محصولات نهایی همچون میلگرد، تیرآهن و مقاطع طویل فولادی، نگرانی‌هایی را برای آینده این صنعت ایجادمی‌کند؛ آینده‌ای که در صورت تداوم روند فعلی، بیشتر به سمت خام‌فروشی و تضعیف ارزش‌افزوده حرکت می‌کند.
در این میان داده‌های فروردین ۱۴۰۴، تصویری دوگانه از وضعیت صادراتی فولاد ارائه می‌دهند؛ بخشی از زنجیره با رشد همراه بوده و بخش دیگر، افت معناداری را تجربه کرده است. این وضعیت نامتوازن، بازتابی از نبود سیاست‌گذاری یکپارچه در زنجیره تأمین و صادرات فولاد است.
ارزش صادرات زنجیره فولاد در فروردین ۱۴۰۴ به ۳۸ میلیون دلار رسید
بررسی وضعیت زنجیره فولاد حاکی از آن است که در فروردین سال ۱۴۰۴، ارزش صادرات زنجیره فولاد ۱۳ درصد معادل ۳۸ میلیون دلار رشد داشته و حجم صادرات فولاد هم با رشد ۲۶ درصدی، به ۱۷۳ میلیون دلار افزایش یافته است.
صادرات آهن و میلگرد در فروردین ۱۴۰۴ چقدر بود؟
در یک ماه اخیر، صادرات تیرآهن با کاهش ۱۲ درصدی در حجم و هشت درصدی در ارزش روبه‌رو شده، مقدار صادرات با طی کردن یک روند نزولی از ۱۰ هزار تن به 9000 تن و ارزش آن از پنج میلیون دلار به چهار میلیون دلار رسید.
صادرات میلگرد هم از ۱۹۷ هزار تن در فروردین ۱۴۰۳، با افت ۲۲ درصدی به ۱۵۴ هزار تن رسید. همچنین، ارزش این محصول صادراتی هم ۶۶ ميليون دلار بود که ۳۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است.
صادرات مقاطع طویل فولادی در فروردین ۱۴۰۴، افت داشته و حجم آن از ۲۱۵ هزار تن به ۱۷۶ هزار تن رسیده است. ارزش صادراتی این محصولات نیز با کاهش ۲۶ درصدی، از ۱۰۳ هزار تن به ۷۷ هزار تن سقوط کرده است.
صادرات ورق گرم از نظر حجم ۵۹ درصد و از نظر ارزش ۴۳ درصد رشد داشته، در حالی که صادرات ورق پوشش‌دار با کاهش ۳ درصدی در حجم و ۸ درصدی در ارزش همراه بوده است.
صادرات کل محصولات فولادی از تظر ارزش منفی ۱۸ درصد افت داشت
بررسی‌ها حاکی از آن است که صادرات کل محصولات فولادی در فروردین ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل، از نظر حجم با کاهش ۱۱ درصدی و از نظر ارزش با افت ۱۸ درصدی مواجه شده است.
صادرات کل محصولات فولادی از ۲۳۴ هزار تن در ماه نخست سال ۱۴۰۳، به ۲۰۹ هزار تن در ماه نخست سال جاری رسید و ارزش صادرات هم از ۱۱۵ میلیون دلار به ۱۰۹ میلیون دلار کاهش یافت.
صادرات بلیت و اسلب روند صعودی پیدا کرد
صادرات بیلت و بلوم در فروردین ۱۴۰۴، جهشی قابل توجه را تجربه کرده است. حجم صادرات این محصولات با رشد ۲۰ درصدی از ۳۳۳ هزار تن به ۳۹۸ هزار تن رسیده و ارزش آن نیز با افزایشی هشت درصدی، از ۱۵۷ هزار تن به ۱۶۹ هزار تن بالغ شده است.
در این میان، اسلب رکورددار رشد صادرات بوده؛ طوری که صادرات آن از نظر حجمی با جهشی خیره‌کننده معادل 1034 درصد و از نظر ارزشی با رشد چشمگیر ۸۸۵ درصدی همراه شده است.
حجم صادرات بخش فولاد به ۵۱۵ هزار تن در ماه نخست ۱۴۰۴ رسید
امسال حجم صادرات بخش فولاد به ۵۱۵ هزار تن رسیده که از نظر وزنی نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۵۰ درصد و از نظر ارزشی ۳۴ درصد رشد داشته است.
علاوه بر این، آهن اسفنجی و گندله سنگ‌آهن نیز به ترتیب از نظر حجم، رشد ۳۴ و ۱۳ درصدی و از نظر ارزش، افزایش ۲۲ و ۱۶ درصدی را تجربه کرده‌اند.
بیشترین سهم صادرات زنجیره فولاد به کنسانتره آهن اختصاص یافت
بیشترین سهم صادرات در زنجیره آهن و فولاد به کنسانتره سنگ‌آهن اختصاص دارد که با صادرات یک میلیون و ۱۷۶ هزار تن، رشد چشمگیر ۱۴۵ درصدی را در حجم به ثبت رسانده است.
همچنین، ارزش صادرات این محصول با رسیدن به ۹۲ میلیون دلار، افزایش ۱۵۳ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد.
بر اساس این گزارش، نتایج این داده‌ها به وضوح نشان می‌دهد که ناترازی انرژی یکی از موانع مهم پیش‌روی توسعه پایدار صنعت فولاد ایران است.
کاهش صادرات محصولات نهایی فولادی مانند میلگرد، تیرآهن و مقاطع طویل، فقط ناشی از ضعف بازار یا رقابت‌پذیری نیست، بلکه نتیجه مستقیم محدودیت‌های تأمین برق و گاز است.
ناترازی انرژی باعث شده تولیدکنندگان به صادرات محصولات با ارزش افزوده پایین‌تر و حلقه‌های ابتدایی زنجیره روی بیاورند؛ موضوعی که در افزایش صادرات کنسانتره و اسلب به وضوح قابل مشاهده است.
این وضعیت بحرانی حاصل ضعف مدیریت و کوتاهی وزارتخانه‌های متولی نظیر نیرو و صمت و سیاست‌گذاری اقتصادی است که بدون برنامه‌ریزی منسجم، باعث شده صنعت فولاد به‌جای رشد متوازن و افزایش کیفیت، در چرخه‌ای معیوب گرفتار شود.
تأمین ناپایدار و پرهزینه انرژی، بی‌ثباتی نرخ ارز و عدم توجه به زیرساخت‌های حیاتی، صادرات فولاد ایران را به سمت افت و رکود سوق داده است. بدون اصلاح فوری و بنیادین این چالش‌ها، انتظار بهبود پایدار و رشد واقعی در صادرات فولاد صرفاً یک آرزو باقی می‌ماند.
برای مطالعه بیشتر به گزارش نفس‌های فولاد به شماره افتاد در تجارت‌نیوز مراجعه کنید.
