کجا باید دنبال بیگانگان بگردیم؟ مکان‌های شگفت‌انگیز جستجوی حیات در کیهان
ارسال شده توسط: معین کریمی 07 خرداد 1404 ساعت 13:58
هنوز هیچ مدرک قطعی در مورد موجودات فضایی وجود ندارد، ولی بشر دهه‌هاست که به دنبال بیگانگان در سراسر گیتی می‌گردد. آن‌ها واقعا کجا هستند؟
جهان ما با میلیاردها ستاره و سیاره، فرصتی خارق‌العاده برای کشف حیات فرازمینی در اختیارمان گذاشته است. هرچند هنوز هیچ مدرک قطعی از وجود موجودات فضایی در دست نیست، اما دانشمندان با تلسکوپ‌ها، کاوشگرها و ابزارهای فوق‌پیشرفته در حال جست‌وجو در گوشه‌وکنار کیهان هستند تا شاید بتوانند روزی به نخستین «تماس» با یک تمدن فرازمینی دست یابند.
فهرست مطالب
آیا حیات فرازمینی کشف شده است؟
اگر بخواهیم خیلی کوتاه به این پرسش پاسخ دهیم، باید بگوییم که نه هنوز، اما امیدواری همچنان پابرجاست. دانشمندان در حال بررسی مکان‌هایی با احتمال وجود آب مایع – یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های حیات هستند. برخی از این مکان‌ها در منظومه شمسی ما قرار دارند، مثل قمرهای یخی مشتری و زحل، و برخی دیگر سیارات فراخورشیدی مشابه زمین‌اند که در فاصله‌ای مناسب از ستاره خود قرار دارند.
برآورد می‌شود که در کهکشان راه شیری بیش از ۳۰۰ میلیون سیاره شرایط مساعد برای حیات داشته باشند.
نکات جالب و کمتر شنیده‌شده درباره حیات فرازمینی
از سال ۱۹۹۲ تاکنون، دانشمندان با استفاده از گیرنده‌های رادیویی قدرتمند در پروژه‌هایی مانند SETI به دنبال دریافت سیگنال‌هایی از تمدن‌های بیگانه هستند. با وجود چند دهه تلاش، هنوز هیچ نشانه قطعی از حیات هوشمند فرازمینی دریافت نشده است، اما این جست‌وجو همچنان با امید ادامه دارد.
سیاره مریخ یکی از مهم‌ترین اهداف برای جست‌وجوی حیات در منظومه شمسی به شمار می‌رود. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد در گذشته، ممکن است آب به شکل مایع در سطح آن جاری بوده و شرایط لازم برای شکل‌گیری حیات ساده‌ای مانند باکتری‌ها وجود داشته است.
قمر «اروپا» که به دور سیاره مشتری می‌گردد، دارای یک اقیانوس زیر سطح یخی خود است. دانشمندان معتقدند که در کف این اقیانوس، شکاف‌هایی حرارتی مشابه آنچه در اعماق اقیانوس‌های زمین وجود دارد، ممکن است وجود داشته باشد؛ مکان‌هایی که روی زمین، میزبان انواع خاصی از حیات هستند.
در اخترشناسی مفهومی به نام «منطقه قابل سکونت» یا «منطقه گلدی‌لاکس» وجود دارد. این منطقه محدوده‌ای از فاصله میان یک سیاره و ستاره مادرش است که در آن، دمای سطح سیاره برای باقی ماندن آب به شکل مایع مناسب است. وجود آب مایع یکی از اصلی‌ترین شروط شکل‌گیری حیات به‌شمار می‌رود.
نهایتا جالب است بدانید که قدیمی‌ترین نشانه‌های حیات روی زمین به حدود ۴.۲ میلیارد سال پیش بازمی‌گردد. این موضوع نشان می‌دهد که حیات می‌تواند بسیار زود در تاریخ یک سیاره شکل بگیرد؛ نکته‌ای که امیدها برای یافتن زندگی در دیگر نقاط کیهان را افزایش می‌دهد.
بیگانگان ممکن است چه شکلی باشند؟
شکل و شمایل بیگانگان، به شرایط محیطی محل زندگی‌شان بستگی دارد. در قمرهایی مانند اروپا، گانیمد یا انسلادوس که اقیانوس‌هایی زیر پوسته یخی خود دارند، موجودات زنده ممکن است شبیه به ارگانیسم‌های اعماق اقیانوس زمین باشند (مانند باکتری‌ها یا کرم‌های لوله‌ای ساده).
فرایند تکامل، همان‌گونه که در زمین منجر به ظهور گونه‌های پیچیده شد، ممکن است در سیارات دیگر نیز موجودات زنده را به سوی ساختارهای مشابه (مانند چشم یا اندام‌های حسی دیگر) هدایت کند.
با این حال، همان‌طور که در زمین میلیاردها سال طول کشید تا موجودات چندسلولی به وجود آیند، احتمال دارد بیگانگان نیز هنوز در مراحل ابتدایی زندگی باقی مانده باشند.
کجا احتمال دارد بیگانگان زندگی کنند؟
اگر قرار باشد آن‌ها را در منظومه شمسی پیدا کنیم، احتمالا در این مکان‌ها هستند:
گانیمد (Jupiter): بزرگ‌ترین قمر مشتری و حتی بزرگ‌تر از عطارد، که احتمال وجود اقیانوس زیر سطح یخی آن وجود دارد.اروپا (Jupiter): قمر یخی با اقیانوس مایع، گرمای درونی ناشی از گرانش مشتری و مولکول‌هایی حیاتی.انسلادوس (Saturn): بخار آب حاوی ترکیبات آلی از جمله سیانید هیدروژن (ماده‌ای کلیدی برای آغاز حیات) از سطح آن خارج می‌شود.تیتان (Saturn): دارای دریاچه‌های مایع کربن؛ محیطی بسیار سرد اما غنی از مواد آلی.تریتون (Neptune): قمر یخی نپتون که دارای فعالیت‌های زمین‌ساختی و احتمالا اقیانوس زیرزمینی است.
مریخ هم، به دلیل گذشته‌ای غنی از آب و جو، یکی از مهم‌ترین اهداف برای یافتن نشانه‌های حیات باستانی است.
اما اگر قرار باشد بیرون از منظومه شمسی به‌دنبال بیگانگان بگردیم، باید این مکان‌ها را رصد کنیم:
تلسکوپ‌های قدرتمند فضایی مانند جیمز وب و کپلر، سیاراتی موسوم به «سیارات فراخورشیدی» را رصد می‌کنند. یکی از امیدوارکننده‌ترین گزینه‌ها، K2-18b است که احتمال می‌رود دارای اقیانوس و حتی ترکیبات شیمیایی مرتبط با حیات باشد.
دانشمندان چگونه به دنبال بیگانگان و حیات فرازمینی هستند؟
جست‌وجوی حیات فرازمینی یکی از هیجان‌انگیزترین چالش‌های علمی است که با روش‌ها و فناوری‌های پیشرفته در حال انجام است.
1. گوش‌سپاری به سیگنال‌های بیگانگان
در پروژه‌هایی موسوم به SETI (جست‌وجوی هوشمندی فرازمینی)، دانشمندان با استفاده از رادیوتلسکوپ‌ها به دنبال سیگنال‌های رادیویی از سوی تمدن‌های دیگر هستند. درست همان‌طور که امواج رادیویی زمین به فضا نشت می‌کنند، اگر تمدنی پیشرفته وجود داشته باشد، ممکن است نشانه‌ای از خود به کیهان ارسال کرده باشد.
2. تحلیل طیف نوری سیارات دوردست
با بررسی نور منعکس‌شده از جو سیارات، می‌توان به وجود مولکول‌هایی مانند اکسیژن یا متان پی برد که معمولاً توسط موجودات زنده تولید می‌شوند.
3. کاوش‌های میدانی با فضاپیماها
دانشمندان برای یافتن حیات فرازمینی به مکان‌هایی توجه دارند که شرایط مناسب برای زندگی در آن‌ها وجود داشته باشد. مریخ، قمر تیتان و انسلادوس از مهم‌ترین اهداف این تحقیقات هستند. مأموریت‌هایی مانند دراگون‌فلای ناسا و برنامه‌های آژانس فضایی اروپا با هدف بررسی این اجرام طراحی شده‌اند.
آیا اشیای پرنده ناشناس (UFO) بیگانگان‌اند؟
UFOها یا «پدیده‌های هوایی ناشناس» به اشیایی گفته می‌شود که در آسمان دیده شده‌اند اما توضیح دقیقی برای آن‌ها وجود ندارد. اولین گزارش مدرن از UFO به سال ۱۹۴۷ بازمی‌گردد. با اینکه برخی از این موارد منشأیی زمینی داشته‌اند (مانند بالن‌های آزمایشی نظامی، اما هنوز هم پدیده‌هایی مشاهده می‌شوند که توضیح دقیقی برای آن‌ها در دست نیست. با این حال، نبود شواهد قطعی باعث شده است که این موارد را صرفا شاهدی بر وجود بیگانگان ندانیم.
نتیجه‌گیری: آیا تنها هستیم؟
با وجود میلیاردها سیاره در کهکشان راه شیری، احتمال اینکه زمین تنها میزبان حیات باشد، بسیار بعید به نظر می‌رسد. هرچند هنوز موفق به یافتن نشانه‌ای قاطع از موجودات فضایی نشده‌ایم، اما پیشرفت‌های فناوری، امیدها را برای کشفی بزرگ در آینده افزایش داده است. شاید حیات بیگانه هنوز خود را به ما نشان نداده باشد، اما شاید هم ما تازه در آغاز راهی هستیم که به کشف یکی از بزرگ‌ترین اسرار کیهان خواهد انجامید.
