کشف دارویی که عمر موش‌ها را تا ۳۰ درصد زیاد می‌کند؛ پایان پیری در راه است؟
ارسال شده توسط: معین کریمی 07 خرداد 1404 ساعت 15:56
دانشمندان با ترکیب دو دارو، عمر موش‌ها را ۳۰ درصد افزایش داده‌اند. آیا این کشف گامی به سوی پایان پیری و زندگی طولانی‌تر و سالم‌تر برای انسان است؟
فهرست مطالب
دانشمندان اروپایی با آزمایش ترکیبی دارویی ضد پیری روی موش‌ها، موفق به افزایش حدود ۳۰ درصدی طول عمر آن‌ها شده‌اند؛ کشفی که می‌تواند امیدها برای دستیابی به رویای پایان پیری و زندگی سالم‌تر در دوران کهنسالی را افزایش دهد. این موش‌ها نه‌تنها عمر طولانی‌تری داشتند، بلکه برای مدت بیشتری سالم ماندند و علائمی چون التهاب مزمن کمتر و شروع دیرهنگام‌تر سرطان در آن‌ها مشاهده شد.
دو داروی اصلی این ترکیب، راپامایسین و ترامتینیب هستند که هر دو در حال حاضر برای درمان انواع مختلف سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرند. راپامایسین همچنین اغلب برای جلوگیری از رد پیوند اعضا به کار می‌رود و پیش از این نیز پتانسیل خود را در افزایش طول عمر در آزمایش‌های حیوانی نشان داده بود. ترامتینیب نیز قبلا در افزایش طول عمر مگس‌های میوه مؤثر بوده است، اما تأثیر آن بر حیوانات بزرگتر نامشخص بود.
جزئیات پژوهش و نتایج شگفت‌انگیز ترکیب دارویی
تیمی از پژوهشگران به سرپرستی دانشمندان موسسه ماکس پلانک در آلمان، در مطالعه‌ای جدید به بررسی تأثیر این دو دارو، هم به‌تنهایی و هم در ترکیب با یکدیگر، بر افزایش طول عمر موش‌ها پرداختند.
راپامایسین به‌تنهایی توانست طول عمر موش‌ها را ۱۷ تا ۱۸ درصد افزایش دهد. ترامتینیب نیز با افزایش ۷ تا ۱۶ درصدی طول عمر، نتایج قابل قبولی از خود نشان داد. اما شگفتی اصلی زمانی رخ داد که این دو دارو با هم ترکیب شدند؛ موش‌هایی که این ترکیب را دریافت کرده بودند، شاهد افزایش چشمگیر ۲۶ تا ۳۵ درصدی در طول عمر خود بودند.
نکته قابل توجه این است که زمان اضافه شده به عمر این حیوانات، با ضعف و بیماری همراه نبود. این ترکیب دارویی رشد تومورهای کبد و طحال را در موش‌ها به تأخیر انداخت و التهاب مرتبط با افزایش سن را در مغز، کلیه، طحال و عضلات کاهش داد. همچنین، به نظر می‌رسید این حیوانات در سنین بالا در مقایسه با موش‌های گروه کنترل، فعال‌تر بودند، وزن بدنشان کمتر بود و عملکرد قلبشان با سرعت کمتری رو به افول می‌رفت.
بیشتر بخوانید
آیا رویای پایان پیری به واقعیت نزدیک می‌شود؟
با وجود نتایج هیجان‌انگیز این پژوهش، نباید انتظار داشت که به‌زودی بتوان با مصرف چند قرص به سن ۱۳۰ سالگی رسید. در عوض، امیدوارکننده‌ترین جنبه این تحقیقات برای کاربردهای انسانی، می‌تواند بهبود کیفیت سال‌های پایانی عمر باشد.
لیندا پارتریج، ژنتیک‌دان و یکی از نویسندگان ارشد این مطالعه، می‌گوید:
گرچه ما انتظار نداریم که شاهد افزایش طول عمری مشابه آنچه در موش‌ها دیدیم، در انسان‌ها باشیم، اما امیدواریم داروهایی که بررسی می‌کنیم بتوانند به مردم کمک کنند تا در اواخر عمر، برای مدت طولانی‌تری سالم و عاری از بیماری بمانند. تحقیقات بیشتر روی انسان‌ها در سال‌های آینده به ما کمک خواهد کرد تا دریابیم این داروها چگونه می‌توانند برای مردم مفید باشند و چه کسانی می‌توانند از آن‌ها بهره‌مند شوند.
این امیدواری‌ها، گمانه‌زنی‌ها در مورد امکان پایان پیری را بیش از پیش تقویت می‌کند.
فرایند این تحقیقات چگونه بوده است؟
برای آزمایش این داروها، محققان به صدها موش از سن شش ماهگی، دوزهای منظمی از راپامایسین، ترامتینیب یا هر دو را خوراندند و میزان بقای آن‌ها را تا پایان عمرشان اندازه‌گیری کردند. اگرچه هر یک از داروها به‌تنهایی مزایایی داشتند، اما بهترین نتایج از درمان ترکیبی حاصل شد.
میانگین طول عمر در موش‌های ماده ۳۴.۹ درصد و در موش‌های نر ۲۷.۴ درصد افزایش یافت. همچنین، حداکثر طول عمر در ماده‌ها ۳۲.۴ درصد و در نرها ۲۶.۱ درصد بیشتر شد.
به گفته این تیم تحقیقاتی، به‌نظر نمی‌رسد مزایای این ترکیب دارویی صرفا به دلیل دوز بالاتر باشد. اگرچه هر دو دارو بر یک مسیر سیگنالینگ مشابه (معروف به شبکه Ras/Insulin/TOR) تأثیر می‌گذارند، اما نقاط مختلفی را هدف قرار می‌دهند. هنگامی که محققان بیان ژن را تجزیه و تحلیل کردند، دریافتند که تغییرات خاصی تنها زمانی رخ می‌دهد که هر دو دارو با هم تجویز شوند.
نکته مهم دیگر این است که با ترکیب این داروها، هیچ عارضه جانبی اضافه‌ای فراتر از آنچه قبلا برای هر یک به‌تنهایی شناخته شده بود، مشاهده نشد.
آزمایش این دارو روی انسان‌ها به‌زودی آغاز می‌شود
آزمایش‌های انسانی برای این ترکیب دارویی می‌تواند نسبتا به‌زودی آغاز شود. هر دو دارو در حال حاضر برای استفاده در انسان در ایالات متحده و اتحادیه اروپا تأیید شده‌اند و مزایای ضد پیری آن‌ها در مطالعات قبلی نیز مورد اشاره قرار گرفته است. به عنوان مثال، راپامایسین در یک مطالعه اخیر، به نظر می‌رسد باروری زنان در دوران پیش‌یائسگی را تا پنج سال افزایش داده است.
