افشاگری‌های محمد سرافراز رئیس اسبق صداوسیما از بحران‌های کشور – تجارت نیوز
محمد سرافراز تصویری دقیق، انتقادی و صریح از بحران‌های ساختاری در رسانه، اقتصاد، سیاست و حکمرانی ایران ارائه می‌دهد. به باور او، تا زمانی که اصلاحات واقعی با جراحی ساختاری، شفاف‌سازی، و تمرکز بر کارآمدی صورت نگیرد، وضعیت کشور از بحران عبور نخواهد کرد. راه‌حل او روشن است: نه شعار، بلکه اقدام؛ نه امیدسازی کلامی، بلکه اصلاح نهادی.
به گزارش تجارت نیوز، در گفت‌وگویی مفصل، محمد سرافراز، رئیس پیشین صداوسیما، روایت متفاوتی از تجربه مدیریتی‌اش و ساختار حکمرانی کشور ارائه داده است؛ روایتی که به‌جای توجیه وضع موجود، نقدی ریشه‌ای بر ناکارآمدی‌ها، انباشت بحران‌ها، و فروپاشی تدریجی اعتماد عمومی است. خلاصه‌ای از مهم‌ترین محورهای این گفت‌وگو در قالبی ژورنالیستی و تحلیلی در ادامه آمده است:
تحول رسانه‌ای و تجربه‌ی ناتمام اصلاح
سرافراز در دوره کوتاه ریاست خود بر صداوسیما، پروژه‌ای گسترده برای اصلاح ساختار سنگین، پرهزینه و غیرشفاف سازمان آغاز کرد. او می‌گوید که در همان ۱۰۰ روز نخست، صدها پست مدیریتی حذف، معاونت‌ها ادغام و برنامه‌های کم‌مخاطب کنار گذاشته شدند. در حوزه برنامه‌سازی، تمرکز بر کیفیت جایگزین تولید انبوه بی‌اثر شد.
اما به‌گفته او، این اصلاحات پس از کناره‌گیری‌اش به‌کلی بازگشت خورد. سازمان مجدداً به مسیر تمرکززدایی بی‌برنامه و جذب نیروی غیرفنی برگشت. او از تلاشش برای استقلال سازمان از نهادهای بیرونی و رسانه‌ای شدن واقعی آن سخن گفت و تأکید کرد رسانه باید ناظر قدرت باشد، نه ابزار آن.
رسانه‌های برون‌مرزی؛ آغاز درخشان، فراموشی تدریجی
سرافراز از راه‌اندازی شبکه‌هایی چون العالم، پرس‌تی‌وی و هیسپان‌تی‌وی به‌عنوان دستاوردهای مهم خود یاد می‌کند؛ شبکه‌هایی که در زمان بحران، قدرت تأثیرگذاری بالایی داشتند، اما با گذر زمان و فقدان نوآوری و تداوم، از مسیر اصلی خارج شدند. او مثال‌هایی از بهره‌گیری از چهره‌های سرشناس مانند گالووی و کوربین در پرس‌تی‌وی آورد که افکار عمومی غرب را تحت تأثیر قرار دادند.
در عین حال هشدار داد که رسانه بدون نوآوری، استقلال و اعتمادسازی، نمی‌تواند جایگاه خود را حفظ کند.
ناکارآمدی حکمرانی؛ پیچیدگی، موازی‌کاری و فقدان شجاعت
یکی از محورهای اصلی گفت‌وگو، نقد ساختار حکمرانی کشور است. سرافراز معتقد است ساختار تصمیم‌گیری ایران، پیچیده، غیرپاسخ‌گو و مملو از نهادهای موازی و بی‌اثر شده است. او تأکید می‌کند که دولت‌های مختلف، از جمله دولت فعلی، نه برنامه‌ای داشته‌اند و نه توان تصمیم‌سازی دارند.
او بازنگری در قانون اساسی را یکی از ضرورت‌های اصلاح حکمرانی عنوان کرده و گفته که رئیس‌جمهور نمی‌تواند اختیاراتش را اعمال کند و بسیاری از بخش‌های مهم قانون اساسی، از جمله حقوق ملت، عملاً اجرا نمی‌شوند.
اقتصاد رانتی، شرکت‌های خصولتی و فساد سیستماتیک
سرافراز وضعیت اقتصادی کشور را قربانی فساد نهادی، شرکت‌های بدون نظارت و بانک‌های وابسته می‌داند. او از شرکت‌هایی یاد می‌کند که ظاهراً خصوصی هستند اما با رانت دولتی سود می‌برند و درآمد آن‌ها به خزانه عمومی بازنمی‌گردد. بانک‌ها نیز از نظر او به ابزار تأمین مالی دولت تبدیل شده‌اند، نه حافظ ارزش پول ملی.
به‌گفته سرافراز، خلق پول، وام‌دهی به شرکت‌های وابسته و غیاب شفافیت در بودجه شرکت‌ها، موتور تورم و بی‌اعتمادی اقتصادی شده است.
ساختار فیلترینگ؛ تصمیم‌هایی خارج از شورا
سرافراز با اشاره به عضویت خود در شورای عالی فضای مجازی، تأکید می‌کند که بسیاری از تصمیمات مهم مانند فیلتر شبکه‌های اجتماعی، خارج از این شورا و توسط نهادهای غیررسمی اتخاذ شده است. او سیاست انسداد را شکست‌خورده می‌داند و از ایده‌هایی مانند راه‌اندازی شبکه ملی سلامت یا آموزش برای استفاده هوشمند از ظرفیت فضای مجازی دفاع می‌کند.
او می‌گوید پلتفرم‌های داخلی نیز با رقابت آزاد موافق‌اند، نه رشد با حذف رقیب. سیاست‌های فیلترینگ نه‌تنها موفق نبودند بلکه آسیب‌های جدیدی همچون دسترسی نوجوانان به محتوای ناسالم را به‌دنبال داشته‌اند.
چالش سیاست خارجی و بن‌بست مذاکرات
در حوزه سیاست خارجی، سرافراز نسبت به موفقیت مذاکرات هسته‌ای بدبین است. از نظر او، اختلافات ایران و آمریکا به‌ویژه بر سر موضوع غنی‌سازی، ریشه‌ای و غیرقابل حل است. حتی در صورت لغو تحریم‌ها نیز بدون اصلاح ساختار داخلی، مردم از این منابع نفعی نخواهند برد.
حذف چهره‌ها، سقوط اعتماد
او با انتقاد از سیاست حذف سلبریتی‌ها، می‌گوید این تصمیم نه‌تنها به صداوسیما آسیب زده، بلکه خود آن چهره‌ها و مخاطب را نیز متضرر کرده است. به‌عنوان نمونه از عادل فردوسی‌پور نام می‌برد و تأکید می‌کند که برنامه «نود» با حفظ چارچوب مشخص، باید ادامه می‌یافت. او اضافه می‌کند که تصمیم به حذف این برنامه نه در دوره او، بلکه بعد از کناره‌گیری‌اش گرفته شد.
فساد ساختاری در سطح ملی
سرافراز از روند پرونده‌سازی برای مدیران اصلاح‌طلب و حذف نیروهای شجاع و تصمیم‌ساز انتقاد می‌کند و می‌گوید ساختار فعلی به‌جای جذب مدیران اثرگذار، آن‌ها را طرد می‌کند. او می‌گوید ساختار تصمیم‌سازی کشور نه بر اساس خرد جمعی، بلکه بر اساس رانت و کنترل غیررسمی استوار است و بدون شفافیت واقعی، اصلاحی ممکن نیست.
زمان محدود برای تصمیم‌گیری سرنوشت‌ساز
سرافراز هشدار می‌دهد که کشور تنها تا پایان تابستان فرصت دارد تا تصمیم‌های بزرگ بگیرد. در غیر این صورت، کنترل امور از دست خارج خواهد شد. او تجربه پذیرش آتش‌بس در جنگ ایران و عراق را یادآوری می‌کند و می‌گوید شرایط امروز نیز نیازمند همان میزان از شجاعت و واقع‌گرایی است.
بازخوانی مسئولیت شخصی
او در پاسخ به پرسشی درباره نقش خود در وضعیت امروز، به‌صراحت می‌گوید از ساختار موجود فاصله گرفته و دوران مدیریتش بر صداوسیما، تلاشی برای اصلاح بوده است نه تثبیت وضع موجود. او اقدامات خود در صرفه‌جویی، اصلاح ساختار، مبارزه با فساد، و شفاف‌سازی درآمدها را نشانه‌ای از این تلاش می‌داند.
منبع: جماران
