راز پنهان هوش طوطی‌ها؛ آیا آن‌ها درک واقعی از زبان انسان دارند؟
ارسال شده توسط: علیرضا نوریان 11 خرداد 1404 ساعت 18:51
پژوهش‌های جدید پرده از راز پنهان هوش طوطی‌ها برمی‌دارند. این پرندگان باهوش درک عمیقی از زبان انسان دارند که فراتر از تقلید ساده است.
در طبیعت، طوطی‌ها برای برقراری ارتباط با همنوعان خود از صداهایی مانند جیرجیر، قارقار، سوت و چهچه استفاده می‌کنند. این پرندگان بسیار اجتماعی برای یافتن غذا و هشدار در مورد خطرات احتمالی، به سیستم‌های ارتباطی پیچیده خود متکی هستند. حتی برخی تحقیقات نشان می‌دهند که طوطی‌ها از «صداهای ارتباطی امضادار» برای اشاره به یکدیگر بهره می‌برند، شبیه به نامیدن افراد توسط انسان‌ها.
کشف راز پنهان هوش طوطی‌ها
وقتی طوطی‌ها با انسان‌ها زندگی می‌کنند، هیچ همنوعی برای یادگیری زبان ندارند. در عوض، آن‌ها از مغز خود برای درک گفتار انسان بهره می‌برند. پس وقتی طوطی‌ها حرف می‌زنند، آیا واقعاً آنچه را که می‌گویند می‌فهمند یا فقط استاد تقلید هستند؟
پاسخ به این سؤال بستگی به طوطی خاص و نحوه آموزش آن دارد، اگرچه آخرین یافته‌های علم و دانش نشان می‌دهند که طوطی‌ها توانایی شگفت‌انگیزی در درک گفتار انسان و استفاده مناسب از کلمات و عبارات دارند.
ایرن پپربرگ، استاد دانشگاه بوستون تمام دوران حرفه‌ای خود را صرف آموزش طوطی‌ها برای استفاده از زبان انسان کرده است. معروف‌ترین شرکت‌کننده در مطالعه او، یک طوطی خاکستری آفریقایی به نام الکس بود که مهارت‌های ارتباطی گسترده‌ای داشت.
الکس بیش از 100 کلمه برای اشیاء، اعمال و رنگ‌های مختلف را درک می‌کرد. او می‌توانست تا 6 بشمارد و درکی از مفهوم صفر داشت. وقتی یک شیء به الکس داده می‌شد، او می‌توانست رنگ، شکل و جنس آن را تشخیص دهد، همچنین چندین شیء را با دقت با استفاده از اصطلاحاتی مانند «بزرگتر» یا «کوچکتر» و «یکسان» یا «متفاوت» مقایسه کند.
بیشتر بخوانید
الکس با استفاده از یک روش‌شناسی دقیق آموزش دیده بود، اما کارشناسان معتقدند که حتی طوطی‌های خانگی معمولی نیز می‌توانند ویژگی‌های خاصی از زبان انسان را فرا بگیرند. ارین کولبرت-وایت، دانشیار روان‌شناسی می‌گوید که طوطی‌ها قطعاً می‌توانند کلماتی را که به اشیاء دنیای واقعی اشاره دارند، بیاموزند. وایت گفت: «اگر به دفعات کلمه بادام‌زمینی را بگویید و به آن‌ها یک بادام‌زمینی بدهید، دقیقاً مانند یک کودک، آن‌ها آن برچسب کلمه را یاد خواهند گرفت.»
چند آزمایش ساده
برای آزمایش اینکه آیا طوطی‌ها واقعاً درک می‌کنند که کلمه «بادام‌زمینی» به یک بادام‌زمینی اشاره دارد و نه اینکه فقط می‌خواهند هر نوع غذایی به آن‌ها داده شود، کولبرت-وایت می‌گوید صبر کنید تا پرنده درخواست بادام‌زمینی کند و سپس یک غذای متفاوت به آن‌ها بدهید. اگر طوطی دقیقاً بداند «بادام‌زمینی» به چه معناست، احتمال زیادی وجود دارد که غذای ناخواسته را رها کرده و دوباره بادام‌زمینی بخواهد.
به نظر کولبرت-وایت، این نوع یادگیری بیشتر برای اشیاء واقعی کاربرد دارد تا کلمات یا عبارات انتزاعی. با این حال، طوطی‌ها می‌توانند نشانه‌های متنی مرتبط با کلمات انتزاعی‌تر را درک کنند. برای مثال، یک طوطی ممکن است یاد بگیرد که مردم وقتی وارد اتاقی می‌شوند «سلام» می‌کنند و سپس خودش برای سلام با مردم «سلام» بگوید. آن‌ها ممکن است معنای مفهومی عمیق‌تر کلمه را درک نکنند، اما صاحب آن‌ها احتمالاً این رفتار را سرگرم‌کننده می‌یابد و با توجه بیشتر به آن‌ها پاداش می‌دهد. طوطی‌ها با صاحبان خود پیوندهای قوی برقرار می‌کنند و به بازخورد آن‌ها بسیار حساس هستند، بنابراین این یک چرخه تقویت ایجاد می‌کند که در آن طوطی یاد می‌گیرد کلمات را در زمینه صحیح به کار ببرد.
در مثال دیگری، پپربرگ توضیح می‌دهد که الکس چگونه یاد گرفت بگوید «متاسفم». طوطی‌های خاکستری آفریقایی به شیطنت معروف هستند و الکس اغلب اشیاء موجود در آزمایشگاه را می‌شکست یا می‌جوید. هنگامی که او یک دسته کاغذ مهم را پاره کرد، پپربرگ ناراحت شد و شروع به فریاد زدن بر سر الکس کرد.
الکس با کلمات «متاسفم» پاسخ داد، عبارتی که پپربرگ معتقد است طوطی از او یاد گرفته بود. کمی قبل از حادثه پاره کردن کاغذ، پپربرگ الکس را با یک فنجان شکسته گرفته بود. او در ابتدا عصبانی بود و او را سرزنش کرد، اما به سرعت متوجه شد که الکس ممکن است آسیب ببیند و به او گفت «متاسفم». پس از آن، الکس هر بار که به دردسر می‌افتاد و هر وقت پپربرگ او را تهدید به مجازات می‌کرد، به گفتن «متاسفم» ادامه داد.
همین موضوع برای عبارتی مانند «دوستت دارم» نیز صادق است. کولبرت-وایت می‌گوید: «برای یک طوطی، معنای دوستت دارم مفهوم انتزاعی عشق نیست، بلکه به این معناست که من یاد گرفته‌ام که وقتی این را می‌گویم، غرق در توجه می‌شوم؛ محبت فیزیکی دریافت می‌کنم؛ می‌توانم با جفت خود ارتباط برقرار کنم.»
در نهایت، هر طوطی ظرفیت منحصر به فرد خود را برای درک گفتار انسان دارد. کولبرت-وایت می‌گوید که برخی از طوطی‌ها هرگز صحبت نمی‌کنند، به خصوص اگر همنوعی در کنار خود داشته باشند. پپربرگ معتقد است که زمان آن فرا رسیده که مردم به توانایی‌های ارتباطی ذاتی طوطی‌ها توجه بیشتری بکنند، به جای اینکه فقط آن‌ها را وادار به یادگیری زبان‌های ما کنند.
