عکس؛ سفر در زمان؛ رضا شاه محو تماشای آتاترک در ترکیه
در خرداد ۱۳۱۳، رضاشاه پهلوی در تنها سفر خارجی خود، عازم ترکیه شد؛ سفری ۳۸ روزه که نه تنها به تحکیم روابط تهران و آنکارا انجامید، بلکه آغازگر تغییرات بنیادینی در سیاست داخلی ایران، به‌ویژه در حوزه زنان و مدرنیزاسیون شد.
به گزارش فرارو؛ رضاشاه در رأس هیأتی ۱۷ نفره، اغلب نظامی، از مسیر تبریز و خوی وارد خاک ترکیه شد و از شهرهایی چون قارص، ارزروم، طرابوزان و سامسون عبور کرد تا در نهایت، در روز ۲۶ خرداد ۱۳۱۳ وارد آنکارا، پایتخت ترکیه شود. این سفر، با استقبال گرم مصطفی کمال آتاترک، رئیس‌جمهور وقت ترکیه همراه شد؛ رهبر اصلاح‌طلبی که سیاست‌های نوسازی گسترده‌ای در کشورش پیاده کرده بود.
از جمله اهداف این سفر، بازدید از مراکز نظامی، فرهنگی و آموزشی ترکیه بود. رضاشاه از مجلس ملی، وزارت امور خارجه، پادگان‌های نظامی، تأسیسات دفاعی تنگه‌های داردانل و بسفر و همچنین مدارس دخترانه و برنامه‌های تربیتی مدرن بازدید کرد. به‌ویژه حضور فعال زنان در جامعه ترکیه، شاه ایران را سخت تحت تأثیر قرار داد.
مستشارالدوله، سفیر ایران در ترکیه، از شب‌های طولانی یاد می‌کند که رضاشاه با حیرت از میزان پیشرفت ترک‌ها و حضور اجتماعی زنان صحبت می‌کرد. به گفته او، رضاشاه همان‌جا تصمیم گرفت که سیاست کشف حجاب را در ایران با جدیت دنبال کند؛ تصمیمی که تنها دو سال بعد، در آذر ۱۳۱۴ به‌طور رسمی از سوی دولت اعلام شد.
این سفر همچنین زمینه‌ساز انعقاد پیمان سعدآباد در تیر ۱۳۱۶ در تهران شد؛ پیمانی میان ایران، ترکیه، عراق و افغانستان که با حمایت بریتانیا و در واکنش به تهدید کمونیسم منعقد شد و هدف آن، ایجاد بلوک منطقه‌ای متحد در برابر نفوذ اتحاد جماهیر شوروی بود.
پیش از این، رضاشاه در آبان ۱۳۰۲، پس از اعلام جمهوریت در ترکیه، نخستین رهبر کشوری بود که با ارسال هدایایی شامل قرآن و شمشیر مرصع، این تحول را به آتاترک تبریک گفت. این رویکرد، به امضای چندین موافقت‌نامه مرزی، گمرکی و امنیتی میان دو کشور در دهه ۱۳۱۰ منجر شد.
سفر رضاشاه به ترکیه نه فقط از منظر دیپلماتیک اهمیت داشت، بلکه آغازگر فصل تازه‌ای از سیاست‌های نوسازی و تمرکزگرایی در داخل ایران شد؛ سیاست‌هایی که با الگوبرداری از تجربه ترکیه کمالی، مسیر تحولات اجتماعی، فرهنگی و اداری ایران را برای سال‌های بعد ترسیم کرد.
