گونه‌های کوچک ماهی، “صید بزرگ” آینده
1
مطالعه‌ای که اخیراً توسط محققان دانشگاه کرنل انجام شده است، نشان می‌دهد که گونه‌های کوچک‌تر ماهی، مزایای قابل‌توجهی برای سلامت عمومی و حفاظت از محیط زیست دارند.
این تحقیق که در رودخانه آمازون انجام شده، تاکید می‌کند که ماهی‌های کوچک‌تر مغذی‌تر بوده، سطوح پایین‌تری از جیوه دارند و در مقایسه با گونه‌های بزرگ‌تر، کمتر در معرض خطر صید بی‌رویه قرار می‌گیرند.
این یافته‌ها که در ژورنال One Earth منتشر شده‌اند، تأثیرات جهانی بر حفاظت از تنوع زیستی و امنیت غذایی دارند.
رویکرد جامع به مصرف ماهی
مطالعه‌ای با عنوان «ماهی‌های قابل‌دسترس، کم‌جیوه و مغذی: راهکاری دوسر برد برای حفاظت و سلامت عمومی» توسط تیمی از محققان دانشگاه کرنل با همکاری همکارانی از کالج بروکلین و انجمن حفاظت از حیات وحش نوشته شده است.
این تحقیق فراتر از ارزیابی‌های سنتی و جداگانه مصرف ماهی است که معمولاً بر ارزش غذایی یا تأثیرات زیست‌محیطی تمرکز می‌کند.
دکتر سباستین هایلپرن، نویسنده اصلی این تحقیق و پژوهشگر پسادکتری در دانشکده دامپزشکی دانشگاه کرنل، گفت:
«ماهی می‌تواند منبع مغذی غذایی با هزینه زیست‌محیطی کمتری نسبت به سایر مواد غذایی حیوانی باشد. اما ماهی می‌تواند مصرف‌کنندگان را در معرض آلودگی جیوه قرار دهد، و بهره‌برداری بیش‌ازحد از اقیانوس‌ها و رودخانه‌ها به تنوع زیستی آسیب می‌زند.
اغلب این مزایا و مخاطرات به صورت جداگانه بررسی می‌شوند، اما ما می‌خواستیم به صورت جامع به این موضوع نگاه کنیم.»
مزایای ماهی‌های کوچک‌تر
تیم تحقیقاتی ۵۹ گونه ماهی در رودخانه آمازون را بررسی کردند و ارزش غذایی، محتوای جیوه، قیمت و فراوانی آنها را تحلیل کردند.
نتایج نشان داد که گونه‌های کوچک‌تر و رایج‌تر ماهی مغذی‌تر، کم‌جیوه‌تر و ارزان‌تر از گونه‌های بزرگ‌تر هستند. همچنین این ماهی‌ها به دلیل چرخه تولیدمثل سریع‌تر، خطر کمتری از نظر صید بی‌رویه دارند.
در مقابل، گونه‌های بزرگ‌تر ماهی، به دلیل طول عمر بیشتر و تغذیه از طعمه‌های آلوده به جیوه، مقادیر بیشتری از این ماده را در بدن خود انباشته می‌کنند. این مشکل به‌ویژه در آمازون حادتر است، جایی که فعالیت‌های غیرقانونی استخراج طلا جیوه را وارد آبراهه‌ها می‌کند.
تجمع زیستی جیوه در گونه‌هایی مانند گربه‌ماهی غول‌پیکر به یک نگرانی جدی تبدیل شده است، به‌ویژه چون این ماهی‌ها به دلیل اندازه و سهولت در آماده‌سازی، از نظر فرهنگی ارزشمند و ترجیح داده می‌شوند.
هزینه‌های زیست‌محیطی ماهی‌های بزرگ
در سطح جهانی، ترجیح به گونه‌های بزرگ‌تر ماهی مانند ماهی تن و سالمون با هزینه‌های زیست‌محیطی قابل‌توجهی همراه است.
بسیاری از ماهی‌های بزرگ مسیرهای مهاجرت طولانی دارند که به طور فزاینده‌ای توسط فعالیت‌های انسانی مانند ساخت سد و تخریب زیستگاه مختل می‌شود. این اختلالات تولیدمثل آنها را به خطر می‌اندازد و این گونه‌ها را بیشتر در معرض صید بی‌رویه قرار می‌دهد.
علاوه بر شکنندگی زیست‌محیطی، ماهی‌های بزرگ‌تر سهم کمتری در تغذیه پایدار دارند. ماهی‌های کوچک‌تر با طول عمر کوتاه‌تر و چرخه‌های رشد سریع‌تر، سرشار از ریزمغذی‌های ضروری مانند آهن و روی هستند که برای سلامت انسان حیاتی‌اند.
به گفته هایلپرن، این مواد مغذی به متابولیسم سلولی و رشد مرتبط هستند و برتری تغذیه‌ای گونه‌های کوچک‌تر را نشان می‌دهند.
درس‌هایی فراتر از آمازون
در حالی که این تحقیق بر رودخانه آمازون – منطقه‌ای با تنوع زیستی بی‌نظیر و میزبان حدود ۲۵۰۰ گونه ماهی – متمرکز بود، یافته‌های آن در مقیاس جهانی نیز کاربرد دارد.
چالش‌هایی که گونه‌های بزرگ‌تر ماهی در آمازون با آن روبه‌رو هستند، بازتابی از مشکلات گونه‌های دریایی در سراسر جهان است. فعالیت‌های انسانی و تغییرات اقلیمی به فشار بر اکوسیستم‌های آبی ادامه می‌دهند و اهمیت اولویت‌بندی منابع غذایی پایدار را دوچندان می‌کنند.
هایلپرن تأکید کرد: «اگرچه انسان‌ها به دلایل فرهنگی و سهولت در آماده‌سازی، گونه‌های بزرگ‌تر ماهی را ترجیح می‌دهند، اما این گونه‌ها به طور کلی سطوح بالاتری از جیوه دارند و بیشتر تحت تأثیر فشارهای انسانی قرار می‌گیرند.»
با تغییر تمرکز به گونه‌های کوچک‌تر، جوامع می‌توانند فشارهای زیست‌محیطی را کاهش داده و در عین حال نتایج بهتری برای سلامت عمومی به دست آورند.
مزایای گونه‌های کوچک‌تر ماهی
محققان توصیه می‌کنند که پیام‌رسانی‌های مرتبط با سلامت عمومی، بر مزایای مصرف ماهی‌های کوچک‌تر تأکید کند. این پیام‌ها باید مزایای تغذیه‌ای، زیست‌محیطی و اقتصادی گونه‌های کوچک‌تر را یکپارچه‌سازی کرده و رویکرد جامع‌تری به رژیم‌های پایدار ترویج دهند.
هایلپرن توضیح داد: «سیستم‌های غذایی انسانی محرک بزرگی برای از دست دادن تنوع زیستی در محیط زیست هستند. در عین حال، تنوع زیستی در سیستم‌های غذایی ما، تغذیه‌ای را که بشریت به آن وابسته است، تأمین می‌کند.»
این ارتباط متقابل بین سیستم‌های غذایی و تنوع زیستی نیازمند راه‌حل‌هایی است که هم به سلامت انسان و هم به سیستم‌های اکولوژیکی کمک کند.
با آموزش مصرف‌کنندگان و اطلاع‌رسانی، سیاست‌گذاران می‌توانند از انتخاب‌های غذایی سالم‌تر و پایدارتر حمایت کنند و فشار بر گونه‌های آسیب‌پذیر را کاهش دهند.
مسیر پایدار پیش رو
در حالی که جمعیت ماهی‌های جهان با چالش‌های فزاینده‌ای از جمله صید بی‌رویه، آلودگی و تغییرات اقلیمی روبرو هستند، بینش‌های این مطالعه مسیر روشنی به سمت پایداری ارائه می‌دهد.
گونه‌های کوچک‌تر ماهی، با غنای تغذیه‌ای و مقاومت خود، راه‌حل عملی برای پاسخگویی به تقاضای فزاینده غذا بدون تشدید آسیب‌های زیست‌محیطی ارائه می‌دهند.
با پذیرش این تغییر رویکرد، بشریت می‌تواند به سمت رابطه متعادلی با اکوسیستم‌های آبی حرکت کند و هم تنوع زیستی و هم سلامت عمومی را برای نسل‌های آینده حفظ کند.
