راز داغ‌ترین آبراه جنگل آمازون
1
افسانه‌هایی درباره رودخانه‌ای جوشان و سوزان که هر چیزی را که درون آن بیفتد کباب می‌کند، ممکن است خیالی به نظر برسند. اما در قلب جنگل‌های بارانی پرو، یک آبراه شگفت‌انگیز ثابت می‌کند که این داستان‌ها چندان هم اسطوره‌ای نیستند.
دمای آب این رودخانه می‌تواند به ۲۱۰ درجه فارنهایت (حدود ۹۹ درجه سانتی‌گراد) برسد، دمایی که می‌تواند در عرض چند ثانیه باعث سوختگی شدید شود. برای دهه‌ها، جوامع محلی از مکانی سخن می‌گفتند که آن‌قدر داغ است که حیوانات کوچک با لمس سطح آن جان خود را از دست می‌دهند.
رودخانه جوشان در پرو
این رودخانه جوشان در منطقه مایانتویاکو در مرکز پرو قرار دارد. طول این رودخانه حدود ۴ مایل (۶.۴ کیلومتر) است و در برخی بخش‌ها عرض آن به ۲۰ فوت (حدود ۶ متر) می‌رسد.
یک تیم از دانشمندان به سرپرستی رایلی فورتیه، دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه میامی، ۷۰ نقطه در امتداد این شاخه رودخانه را بررسی کردند.
فورتیه، نویسنده اصلی مطالعه‌ای که در مجله زیست‌شناسی تغییرات جهانی منتشر شده، گفت:
«این رودخانه دریچه‌ای به آینده را برای ما باز می‌کند، زیرا آمازون، چه بخواهیم چه نخواهیم، گرم‌تر خواهد شد. بنابراین این مطالعه به ما کمک می‌کند بفهمیم افزایش دما چگونه ترکیب جنگل را تغییر می‌دهد.»
این تیم قصد داشت بررسی کند که چگونه گرمای شدید محیط اطراف را شکل می‌دهد.
با نقشه‌برداری از گونه‌های درختان و گیاهان از مناطق سردتر در بالادست تا قلب سوزان رودخانه، آن‌ها متوجه کاهش چشمگیری در تنوع زیستی شدند.
یافته‌ها نشان داد که به ازای هر ۱.۸ درجه فارنهایت (۱ درجه سانتی‌گراد) افزایش دما، تنوع زیستی ۱۱ درصد کاهش می‌یابد.
چرا این رودخانه می‌جوشد؟
زمین‌شناسان این گرما را به فعالیت‌های ناشی از شکستگی‌های زمین‌شناختی نسبت می‌دهند، جایی که کانال‌های آب زیرزمینی با انرژی زمین‌گرمایی زمین برخورد می‌کنند.
شکستگی (گسل) شکاف بزرگی در پوسته زمین است که مسیری مستقیم برای فوران سیالات داغ به سطح فراهم می‌کند.
محققان معتقدند که آب باران هنگام نفوذ به سنگ‌های رسوبی در زیر زمین بیش از حد گرم می‌شود و سپس به‌صورت چشمه‌های آب گرم ظاهر شده و با جریان اصلی رودخانه ترکیب می‌شود، و به این ترتیب یک دیگ طبیعی را ایجاد می‌کند.
رودریگو روژو، زمین‌شناسی که اولین بار دمای اوج رودخانه را اندازه‌گیری کرد، می‌گوید:
«اگر دست خود را داخل آب فرو ببرید، در عرض چند ثانیه دچار سوختگی درجه دوم یا سوم خواهید شد.»
نشانه‌های تغییر در جنگل‌ها
بسیاری از ساکنان محلی این منطقه را با احترام عمیق می‌نگرند، زیرا هر موجودی که بیش از حد به آن نزدیک شود، در معرض خطر سوختگی شدید قرار می‌گیرد.
برخی گیاهان در حاشیه این رودخانه رشد می‌کنند، اما بیشتر موجودات بزرگ‌تر نمی‌توانند در این محیط سوزان زنده بمانند. میزان سازگاری ارگانیسم‌ها با آبی که می‌تواند به دمای دم کردن قهوه برسد، بسیار محدود است.
فورتیه توضیح می‌دهد:
«به‌طور کلی، جامعه درختان تنوع کمتری دارد. در مناطق گرم‌تر گونه‌های کمتری مشاهده می‌شود و ترکیب جنگل در داغ‌ترین نقاط همگن‌تر است، درحالی‌که در مناطق سردتر، تنوع گیاهی بیشتری وجود دارد.»
بررسی‌های گیاه‌شناسی از بخش‌های خنک‌تر رودخانه به سمت بخش‌های داغ‌تر نشان داد که تنوع درختان کاهش می‌یابد. تیم تحقیقاتی به جای تاج‌های جنگلی انبوه، پوشش گیاهی کم‌پشت‌تری را ثبت کرد.
فورتیه افزود:
«در مسافتی به طول ده‌ها مایل، انتظار می‌رود چنین تغییرات چشمگیری رخ دهد، اما در منطقه نمونه‌برداری کوچکی که ما بررسی کردیم، معمولاً چنین تغییر آشکاری مشاهده نمی‌شود.»
گونه‌های کوچک‌تر که به شرایط خشک مقاوم‌ترند، با افزایش دما بیشتر رشد کردند، درحالی‌که درختان بزرگ‌تر و با رشد کندتر از بین رفتند. این یافته‌ها نشان می‌دهند که چگونه گرمای شدید حتی می‌تواند اکوسیستم‌های سرسبز را تغییر دهد.
رودخانه‌های جوشان و تغییرات اقلیمی آینده
داده‌های فورتیه نشان می‌دهد که با افزایش دمای جهانی، تغییرات مشابهی می‌توانند در سایر جنگل‌های بارانی رخ دهند.
این تغییرات ممکن است شامل کاهش گونه‌هایی باشد که قادر به تحمل گرمای بیشتر نیستند و افزایش گونه‌هایی که با دماهای بالاتر سازگارترند.
دانشمندان هشدار می‌دهند که محیط‌هایی با تنوع کمتر درختان احتمالاً تعداد کمتری از گونه‌های جانوری را نیز پشتیبانی خواهند کرد. از دست رفتن یک گروه از موجودات اغلب اثرات زنجیره‌ای در سراسر شبکه غذایی ایجاد می‌کند.
این شاخه جوشان رودخانه، که در زبان محلی به «شانای-تیمپیشکا» (Shanay-Timpishka) معروف است و به معنای «با گرمای خورشید جوشیده شده» است، نمونه‌ای واضح از آنچه ممکن است در صورت ادامه افزایش دمای متوسط رخ دهد را نشان می‌دهد.
مناطقی که زمانی سرشار از حیات وحش بودند، ممکن است به مناظر ساده‌تر و خشک‌تری تبدیل شوند. پژوهشگران امیدوارند که مطالعه این منطقه داغ طبیعی، الهام‌بخش برنامه‌ریزی‌های دقیقی برای محافظت از زیستگاه‌های حساس باشد.
اگرچه این رودخانه پدیده‌ای منحصربه‌فرد است، اما نشان‌دهنده چیزی است که ممکن است در آینده برای مناطقی که در حال حاضر پناهگاه‌هایی برای تنوع زیستی محسوب می‌شوند، رخ دهد.
تحقیقات در حال انجام
دانشمندان قصد دارند داده‌های بلندمدتی جمع‌آوری کنند تا ببینند آیا گیاهان و جانوران می‌توانند با دماهای بالاتر به‌طور پایدار سازگار شوند یا خیر. آن‌ها همچنین نشانه‌هایی از گونه‌هایی را که ممکن است به مناطق خنک‌تر مهاجرت کنند، تحت نظر خواهند داشت.
برخی محققان بررسی می‌کنند که آیا الگوهای گرمایشی در نزدیکی این رودخانه ممکن است با روندهای گسترده‌تر در مناطق گرمسیری همخوانی داشته باشند.
آن‌ها پیش‌بینی می‌کنند که جنگل‌های بیشتری در سراسر جهان ممکن است با فشار گرمایی شدیدی مواجه شوند و جوامع را مجبور به سازگاری یا جابه‌جایی کنند.
آزمایشگاه کنت فیلی (Kenneth Feeley) به تحقیقات خود درباره رودخانه جوشان ادامه خواهد داد، زیرا این مکان منحصربه‌فرد می‌تواند سرنخ‌های زیادی درباره دنیای طبیعی ما ارائه دهد.
فورتیه در پایان گفت:
«شما نمی‌توانید یک جنگل کامل را به‌صورت مصنوعی گرم کنید، و این یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های این رودخانه جوشان است.»
این مطالعه در مجله زیست‌شناسی تغییرات جهانی منتشر شده است.
