رویاهای خود را در این خانه‌ها جست و جو کنید
امسال نخستین جشنواره بومگردی در کرمان برگزار می‌شود، چنین رویدادی نشان‌دهنده افزایش توجه به پتانسیل‌های بومگردی و نقش آن در اقتصاد پایدار است.
روایت یک میزبان
«وقتی خانه قدیمی خانوادگیمان را به بومگردی تبدیل کردم فکر نمی‌کردم این‌قدر لحظه‌های ناب را تجربه کنم. یادم هست خانواده‌ای از تهران به منطقه ییلاقی ما در گیلان آمده بودند، بچه‌هایشان برای اولین بار مزرعه را دیدند، تخم‌مرغ تازه جمع کردند و با هیجان غذاهای محلی را امتحان کردند. پدر خانواده، آخر شب گفت که این سفر برایمان مثل یک بازگشت به اصل بود.
با این حال تجربه مسافران همیشه این‌قدر دلچسب نیست. یک بار گروهی آمدند که از فضای سنتی خانه ناراضی بودند، آنان انتظار امکانات لوکس را داشتند و حتی به روستا و مردمانش بی‌احترامی کردند. این لحظات سخت است اما نشان می‌دهد که بومگردی نیاز به درک و احترام دارد، نه فقط دیدن.»
این گفته‌ها روایت علی دریایی است از حضور گردشگران در خانه بومگردی‌اش. وی معتقد است تفاوت بین انتظارات گردشگران شهری و تجربه واقعی بومگردی، اغلب ناشی از تفاوت‌های سبک زندگی و دیدگاه نسبت به سفر است و می‌گوید: معمولا مسافران فکر می‌کنند بومگردی یعنی خانه‌ای با طراحی سنتی اما با تمام امکانات شهری. تصور می‌کنند که در بومگردی، فعالیت‌های تفریحی سازمان‌یافته مثل تورهای ثابت و برنامه‌های از پیش تعیین‌شده وجود دارد.
انتظار دارند غذاها و خدمات، کاملا مشابه آنچه در شهر تجربه می‌کنند باشد اما واقعیت چیز دیگری است. بومگردی یعنی زندگی با طبیعت. ممکن است شب صدای حیوانات شنیده شود یا محیط کمی دور از دسترس شهر باشد.
غذاها اغلب محلی و سنتی‌اند، تهیه‌شده از مواد اولیه بومی و شیوه پخت آن متفاوت با شهر است. ممکن است هوا ناگهان تغییر کند، مسیرهای طبیعت‌گردی دشوار باشد یا تعامل با مردم محلی، تجربه‌ای متفاوت را رقم بزند.
برخی گردشگران پس از تجربه واقعی بومگردی، دیدگاهشان تغییر می‌کند و درک بهتری از سبک زندگی پایدار و هماهنگی با طبیعت پیدا می‌کنند، برخی دیگر اما متوجه می‌شوند که چنین سفری با روحیاتشان سازگار نیست.
روایت یک مسافر
وقتی وارد خانه بومگردی در همدان شدم، حس کردم دنیای جدیدی را تجربه می‌کنم. صبح با صدای پرندگان بیدار شدم، کنار حوض، چای سبز نوشیدم و با میزبان درباره تاریخ منطقه صحبت کردم. از آن فضا و از آرامشی که در معماری قدیمی و حیاط سرسبز بود لذت بردم.
اینجا خبری از غوغای شهرنشینی نبود، اما آنتن‌دهی اینترنت بسیار ضعیف بود و این موضوع مرا آزار می‌داد. شب، هنگام دوش گرفتن متوجه شدم آب گرم محدود است. عادت به چنین چیزی نداشتم اما بعد فهمیدم که این بخشی از زندگی پایدار این مردم است، یعنی کمترین مصرف، بیشترین احترام به طبیعت. این تجربه، دیدگاهم را تغییر داد و باعث شد به شیوه زندگی‌ام فکرکنم.
روایت یک راهنمای محلی
من یاسر مرادخانی، سال‌هاست که به عنوان راهنمای محلی، گردشگران ماسال را در کشف زیبایی‌های منطقه یاری می‌کنم و اطلاعات کاملی درباره ییلاقات، جاذبه‌های طبیعی، فرهنگ تالشی و مسیرهای دسترسی و امکانات اقامتی ارائه می‌دهم. آن‌ها همگی انتظار دارند طبیعتی بکر و فضایی آرام را در اینجا تجربه کنند، با این حال همه به اصول بومگردی پایبند نیستند. برخی زباله‌هایشان را در مسیر جنگلی رها می‌کنند، پلاستیک‌هایشان را میان رودخانه می‌اندازند و حتی گاهی با خودرو وارد مناطق حساس طبیعی می‌شوند.
بعضی مسافران هم بدون توجه به سنت‌های مردم منطقه رفتار می‌کنند. آموزش رفتار مسئولانه در سفر بخش مهمی از کار من است. با وجود این چالش‌ها، هنوز بومگردی در ماسال فرصتی برای یادگیری و تغییر است. بسیاری از گردشگران با ذهنی بازتر از اینجا می‌روند، عادت‌هایشان را تغییر می‌دهند و با احترام بیشتری به طبیعت و جوامع محلی نگاه می‌کنند.
روایت یک کارشناس
من مریم سلیمان‌پور، فعال گردشگری، سال‌هاست که به عنوان نایب‌رئیس انجمن حرفه‌ای اقامتگاه‌های بومگردی استان پهناور فارس فعالیت می‌کنم. بر اساس تجربیاتم بر این باورم که بومگردی، ظرفیت‌های چشمگیری برای توسعه گردشگری پایدار و همه‌جانبه دارد.
ایران با داشتن تنوع اقلیمی، جاذبه‌های طبیعی منحصربه فرد مانند کویرها، جنگل‌ها، کوه‌ها، دریاچه‌ها و میراث فرهنگی غنی، بستری مناسب برای توسعه انواع مختلف بومگردی مثل بومگردی شهری، روستایی و عشایری را فراهم کرده است.
معتقدم که بومگردی می‌تواند با ایجاد اشتغال و افزایش درآمد در جوامع محلی و رونق صنایع دستی به توسعه اقتصادی مناطق روستایی و کمتر توسعه‌یافته کمک کند. همچنین بومگردی با پاسداشت زیست بوم و تکیه بر حفظ محیط زیست و استفاده پایدار از منابع طبیعی، می‌تواند نقش مهمی در حفاظت از تنوع زیستی و اکوسیستم‌های ارزشمند ایفا کند.
قطعا بومگردی فرصت ارزشمندی برای آشنایی گردشگران با فرهنگ، آداب و رسوم و سبک زندگی جوامع محلی فراهم ساخته و به حفظ و ترویج این میراث ناملموس کمک می‌کند. خانه‌های بومگردی با ایجاد تجربه‌ای اصیل و متفاوت برای گردشگران در اقامت، سرو خوراک‌های سالم و بومی همراه با شرکت در فعالیت‌های سنتی، این نیاز را برآورده می‌کنند. اقامت در خانه‌های بومگردی معمولا مقرون به‌صرفه‌تر از هتل‌هاست و می‌تواند کمک شایان توجهی برای جذب گردشگران با بودجه‌های مختلف باشد.
چالش‌های بومگردی
مریم سلیمان‌پور، نایب‌رئیس انجمن حرفه‌ای اقامتگاه‌های بومگردی استان فارس معتقد است با وجود پتانسیل‌های فراوان، بومگردی‌ها در ایران هنوز نتوانسته‌اند به طور کامل از ظرفیت‌های موجود برای توسعه گردشگری بهره ببرند.
وی می‌گوید: در بسیاری از مناطق با پتانسیل بومی، زیرساخت‌های اقامتی، حمل و نقل و خدمات گردشگری توسعه‌نیافته است. آموزش به جوامع محلی در زمینه مدیریت اقامتگاه‌های بومگردی، ارائه خدمات به گردشگران و حفظ محیط زیست هنوز ناکافی است و عدم وجود استانداردهای مدون برای اقامتگاه‌های بومگردی و خدمات ارائه‌شده می‌تواند منجر به کیفیت پایین خدمات و نارضایتی گردشگران شود.
به گفته وی، بومگردی هنوز جایگاه خود را به عنوان یک شاخه اصلی در برنامه‌ریزی‌های گردشگری کشور پیدا نکرده و با سایر اشکال گردشگری رقابت می‌کند. همچنین تعدد سازمان‌های متولی، نبود هماهنگی بین‌بخشی و وجود برخی قوانین و مقررات دست‌وپاگیر می‌تواند مانع توسعه بومگردی ها در کشور شود.
این فعال گردشگری می‌گوید: در سال‌های اخیر، توجه بیشتری به توسعه بومگردی در ایران شده و تعداد اقامتگاه‌های بومگردی رو به افزایش است. برگزاری سمینارها و دوره‌های آموزشی، تدوین برخی دستورالعمل‌ها و تلاش برای رفع موانع، نشان از عزم جدی برای بهره‌گیری از این ظرفیت ارزشمند دارد. همچنین با تلاش‌های فراوان تشکل‌های بومگردی، ۳۱ اردیبهشت ماه به عنوان روز ملی بومگردی در تقویم ثبت شده است و و امسال برای نخستین بار این مراسم باشکوه با حضور بومگردی‌هایی از سراسر ایران در استان کرمان جشن گرفته می‌شود.
جشن بومگردی
امسال، نخستین جشنواره بومگردی در کرمان برگزار می‌شود. برگزاری چنین رویدادی نشان‌دهنده افزایش توجه به پتانسیل‌های بومگردی و نقش آن در اقتصاد پایدار است. کرمان با دارا بودن جاذبه‌های طبیعی و تاریخی فراوان از جمله باغ شاهزاده، کلوت‌های شهداد و روستاهای منحصربه فرد از استان‌هایی است که می‌تواند با تکیه بر ظرفیت‌های خود به یکی از قطب‌های بومگردی کشور تبدیل شود.
جشنواره بومگردی، فرصتی برای تبادل دانش میان کارشناسان این حوزه، ارائه راهکارهای نوین و تقویت تعامل میان گردشگران و جوامع محلی فراهم می‌کند.
از سوی دیگر، این جشنواره بستری مناسب برای معرفی روش‌های پایدار گردشگری است، روش‌هایی از جمله استفاده از سازه‌های بومگردی، بهره‌گیری از صنایع دستی محلی و ترویج شیوه‌های طبیعت‌گردی کم‌تأثیر. رویدادهایی مانند این جشنواره می‌توانند نقش مهمی در جذب سرمایه‌گذاری، افزایش آگاهی عمومی و تشویق به حفظ محیط زیست ایفا کنند.
به‌طور کلی، برگزاری نخستین جشنواره بومگردی در کرمان می‌تواند نقطه عطفی در توسعه این صنعت باشد و نشان دهد که بومگردی نه‌تنها یک سبک سفر، بلکه رویکردی جامع برای حفظ فرهنگ، طبیعت و اقتصاد پایدار است.
منبع: اطلاعات
